PembePembe
New member
Rekabet Kurumu (RK) Lideri Birol Küle, Rekabet Konseyi tarafınca zincir marketlere kesilen 2,7 milyar liralık rekor cezanın akabinde yaşanan tartışmalara ait değerlendirmede bulundu.
Soruşturma sürecine ait bilgi veren Küle, 5 perakende zincirine ve 1 tedarik şirketine idari para cezası verilmesiyle sonuçlanan soruşturma sürecinin yaklaşık 19 ay evvel, 31 Mart 2020’de Konsey tarafınca alınan ön araştırma sonucuyla başladığını söylemiş oldu. Ön araştırma raporunun 7 Mayıs 2020’de Rekabet Heyetinde görüşülmesi kararı 30 teşebbüs hakkında soruşturma sonucu verildiğini tabir eden Küle, yaklaşık bir yılda hazırlanan soruşturma raporunun 31 Mart 2021’de uzmanlar tarafınca hazırlanıp tamamlandığını bildirdi.
Küle, “Yani aslında karardan tam 7 ay evvel, bugün karara bahis olan ihlal tespitlerinin yer aldığı rapor taraflarla paylaşılmıştır. Bahis bugünün konusu değildir. 2018 yılına kadar geriye giden kanıt niteliğindeki yazışmalar ele geçirilmiştir. Bildiğiniz üzere sonuncu karar 28 Ekim’de alınmıştır. Soruşturma sürecinde tez konusu aksiyonlarla ilgili olarak taraflardan üç yazılı, bir kelamlı olmak üzere toplam 4 savunma alınmıştır. Kanunun öngördüğü yöntemi süreçlerin tamamlanması kararı alınan kesin karar, yaklaşık 19 aylık bir vakit dilimini kapsayan inceleme kararında verilmiştir.” diye konuştu.
“Bu hususa açıklık getirmekte yarar var. Rekabet Kurumu tarafınca yapılan tespitlere göre, ihlal konusu davranışlar niçiniyle meblağların tüketici aleyhine yükseltildiği görülmekle birlikte, bu fiyatların ‘fahiş’ olup olmadığına dair bir kıymetlendirme, vurgu ya da meblağların düzeyine bağlanmış rastgele bir sonuç bulunmamaktadır. Soruşturmada rekabet hukukunda fahiş ya da çok fiyat olarak geçen bir ihlal çeşidi incelenmemiştir. Gerçekten bu ihlal tipi kanunumuzda 6’ncı unsurundaki hakim durumun berbata kullanılması kapsamında bir ihlaldir. halbuki mevcut soruşturma, kanunun 4’üncü hususu çerçevesinde yürütülmüştür. Soruşturma sürecinde, fahiş fiyat ya da meblağların düzeyi değil, bu fiyatların rakipler içinde direkt yahut dolaylı temaslar yoluyla sağlanan koordinasyon/eşgüdüm kararında belirlenip belirlenmediği araştırılmıştır.”
PİYASA ORGANİZE EDİLDİ
Küle, marketlerin fahiş fiyat sebebiyle haksız olarak cezalandırıldıklarına ait tezlerine da cevap vererek, şunları kaydetti:
“5 perakendeci teşebbüs içinde direkt yahut ortak tedarikçiler aracılığıyla dolaylı temaslar yoluyla, satış fiyatlarının ve fiyat artışlarının uyumunun sağlandığı, elde edilen dokümanlarda ‘piyasanın organize edildiği’, ‘artırılan fiyatların rakiplerle eş vakitli raflara yansıtılacağı’ tarafında ve benzeri nitelikte bir fazlaca söz bulunduğu, zincir marketlerin fiyat hareketlerinin de bu bulguları büyük ölçüde teyit ettiği görülmüştür. Ayrıyeten bir daha direkt yahut ortak tedarikçiler aracılığıyla geleceğe dönük fiyatlar, fiyat artış tarihleri, dönemsel kampanyalar ve indirimler üzere rekabete ait hassas ayrıntıların paylaşıldığı, fiyat indirimine giden yahut pazar genelinde meblağların arttığı devirde çabucak hemen fiyat artışı yapmayan zincir marketlerin meblağlarına tedarikçiler aracılığıyla müdahale edilerek kelam konusu zincir marketlerin fiyatlarının tüketiciler aleyhine yükseltilmesinin sağlandığı, gerçekten bu durumun çoklukla ‘bozuk meblağların düzelttirilmesi’ biçiminde dokümanlara yansıdığı tespit ediliyor. Alışılmış ki buradaki bozuk fiyat tabirinden düşük meblağların kastedildiğini açıklamama sanırım gerek yok.”
Soruşturma tarafı bir tedarikçi teşebbüsün ise kendi eserleri bakımından zincir marketler içinde satış meblağlarına ve fiyat artışlarına yönelik gerçekleşen uyumun sağlanmasında ve sürdürülmesinde rol oynadığı ve perakendecilerin geleceğe dönük satış fiyatları ve fiyat artış tarihleri üzere rekabete hassas ayrıntıların paylaşımına aracılık ettiğinin belirlendiğini vurgulayan Küle, “Bu ihlal tipi rekabet hukukunda kartel olarak bilinen, rakipler içinde meblağların yahut ölçülerin tespiti, müşterilerin ya da bölgelerin paylaşılması, ihalelerde danışıklı hareket edilmesi üzere konularda gerçekleşen rekabeti kısıtlayıcı muahede yahut uyumlu hareketleri kapsamaktadır. Soruşturma kapsamında ise meblağların tespit edilmesi hususu, fiyat artış oranları yahut fiyatlarının ya da fiyat değişikliği tarihlerinin uyumu üzere davranışları içermektedir.” değerlendirmesinde bulundu.
“KARTEL ANAYASA’YA NAZARAN SUÇTUR”
Öncelikle birtakım kısımların, kendilerinin “kartel” olarak nitelediği bu davranışları “Piyasanın şayet olmazsa olmazı”, hatta “Düşük fiyatların garantisi olduğunu” savunmalarını gülümseyerek izlediklerini belirten Küle, Anayasa’nın “Devlet, para, kredi, sermaye, mal ve hizmet piyasalarının sağlıklı ve tertipli işlemelerini sağlayıcı ve geliştirici önlemleri alır, piyasalarda fiili yahut muahede kararı doğacak monopolleşme ve kartelleşmeyi önler.” unsurunu anımsattı. Küle, Anayasa’da devletin fiili yahut muahede kararı doğacak monopolleşme ve kartelleşmeyi önleyeceğinin açıkça karara bağlandığına dikkati çekerek, “Her şeydilk evvel kartel Anayasamıza bakılırsa cürümdür.” dedi. Bu durumun Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’a bakılırsa de hukuka karşıt ve yasak olduğuna dikkati çeken Küle, kanunun emelinin da mal ve hizmet piyasalarındaki rekabeti engelleyici, bozucu yahut kısıtlayıcı muahede, karar ve uygulamaları, piyasaya hakim olan teşebbüslerin bu hakimiyetlerini berbata kullanmalarını önlemek olduğunu lisana getirdi. Küle, kanunun Konseye da bu ihlallere son verilmesi için gerekli önlemleri alıp, bundan sorumlu olanlara idari para cezaları uygulama nazaranvini verdiğini söylemiş oldu.
“Kararlarımız yargı kontrolüne açıktır ve taraflar elbette yargı yoluna başvuracaklardır lakin bunun için evvela bizim gerekçeli sonucumızın yayımlanması gerekiyor. Bu kademede vatandaşlarımızdan isteğim, toplumsal medya ve başka mecraların yanlış yönlendirmelerine prestij etmemeleridir. Bugünlerde basına yansıyan görüşlerin hepsi gerçeklere değil, var iseyımlara dayanmaktadır. Gerekçeli kararlarımız internet sitemizde her insanın erişimine açık olarak yayımlanacaktır. Gerekçeli kararlarımızda tüm tespit ve delillerimize yer vereceğiz. Vatandaşlarımız günü geldiğinde sonucu tüm şeffaflığıyla inceleyebilirler.”
“Tedarikçilere ait farklı soruşturma yürüyor”
Soruşturma kapsamında yalnızca tek bir tedarikçiye ceza kesilmesi ve ceza ölçülerinin yüksekliğine ait yorumları da pahalandıran Küle, şunları kaydetti:
“Soruşturmamız 30 teşebbüs hakkında yürütüldü ve karara bağlandı. Bu teşebbüsler içinde yalnızca 5 market ve 1 tedarikçi firma hakkında somut kanıtlar elde ettik. Öteki teşebbüsler hakkında somut kanıtlar elde edilemediği için ceza uygulanmadı lakin bu kapsamda iki hususa açıklık getirmekte yarar var. Marketlere verilen cezada geçen dokümanlar yalnızca bir tedarikçiye yönelik evraklar değildi. An prestijiyle bir daha emsal bir ihlal cinsine yönelik bir aksiyon ortasında bulunduğu kuşkusuyla 14 tedarikçi teşebbüsün taraf olduğu 26 Nisan 2021’de alınan kararla başlatılan soruşturma Kurumumuzca halihazırda yürütülmektedir. Soruşturma raporunun hazırlanma süreci devam etmektedir. Ceza ölçüsüne gelecek olursak bu bahiste yürürlükte olan bir Ceza Yönetmeliği’miz var. Cezalarımızı gerçekleşen cirolar üzerinden bu yönetmeliğe göre belirliyoruz. Kartel ağır bir ihlaldir ve ceza oranları yüzde 2 ila yüzde 4 içinde belirlenir. İhlalin mühleti bir yıldan fazla ise bu oran yarım kat, 5 yıldan fazla ise bir kat artırılır. İhlal konusu faaliyetlerin ciro ortasındaki hissesinin fazlaca düşük olması da indirim niçinidir. Her şey tarzına uygun biçimde yapılmıştır. Yakın tarihte tıpkı pazarda, tıpkı tıpta ihlalin tespit edildiği öbür birtakım rekabet otoriteleri tarafınca yüzde 3’ten yüzde 7’ye kadar para cezası uygulanmıştır.”
Lider Küle, tüketicilerin zincir marketlere karşı dava açabileceğine ait haberleri de “Tüketiciler tarafınca zincir marketlere karşı tazminat davası açılması mümkündür lakin bu bahis özel hukuk ispat vasıtaları ve metot kararları kapsamında isimli yargı mahkemelerinde ileri sürülmesi gereken bir konu olup, Rekabet Kurumunun bir dahli kelam konusu değildir.” dedi.
Soruşturma sürecine ait bilgi veren Küle, 5 perakende zincirine ve 1 tedarik şirketine idari para cezası verilmesiyle sonuçlanan soruşturma sürecinin yaklaşık 19 ay evvel, 31 Mart 2020’de Konsey tarafınca alınan ön araştırma sonucuyla başladığını söylemiş oldu. Ön araştırma raporunun 7 Mayıs 2020’de Rekabet Heyetinde görüşülmesi kararı 30 teşebbüs hakkında soruşturma sonucu verildiğini tabir eden Küle, yaklaşık bir yılda hazırlanan soruşturma raporunun 31 Mart 2021’de uzmanlar tarafınca hazırlanıp tamamlandığını bildirdi.
Küle, “Yani aslında karardan tam 7 ay evvel, bugün karara bahis olan ihlal tespitlerinin yer aldığı rapor taraflarla paylaşılmıştır. Bahis bugünün konusu değildir. 2018 yılına kadar geriye giden kanıt niteliğindeki yazışmalar ele geçirilmiştir. Bildiğiniz üzere sonuncu karar 28 Ekim’de alınmıştır. Soruşturma sürecinde tez konusu aksiyonlarla ilgili olarak taraflardan üç yazılı, bir kelamlı olmak üzere toplam 4 savunma alınmıştır. Kanunun öngördüğü yöntemi süreçlerin tamamlanması kararı alınan kesin karar, yaklaşık 19 aylık bir vakit dilimini kapsayan inceleme kararında verilmiştir.” diye konuştu.
“Bu hususa açıklık getirmekte yarar var. Rekabet Kurumu tarafınca yapılan tespitlere göre, ihlal konusu davranışlar niçiniyle meblağların tüketici aleyhine yükseltildiği görülmekle birlikte, bu fiyatların ‘fahiş’ olup olmadığına dair bir kıymetlendirme, vurgu ya da meblağların düzeyine bağlanmış rastgele bir sonuç bulunmamaktadır. Soruşturmada rekabet hukukunda fahiş ya da çok fiyat olarak geçen bir ihlal çeşidi incelenmemiştir. Gerçekten bu ihlal tipi kanunumuzda 6’ncı unsurundaki hakim durumun berbata kullanılması kapsamında bir ihlaldir. halbuki mevcut soruşturma, kanunun 4’üncü hususu çerçevesinde yürütülmüştür. Soruşturma sürecinde, fahiş fiyat ya da meblağların düzeyi değil, bu fiyatların rakipler içinde direkt yahut dolaylı temaslar yoluyla sağlanan koordinasyon/eşgüdüm kararında belirlenip belirlenmediği araştırılmıştır.”
PİYASA ORGANİZE EDİLDİ
Küle, marketlerin fahiş fiyat sebebiyle haksız olarak cezalandırıldıklarına ait tezlerine da cevap vererek, şunları kaydetti:
“5 perakendeci teşebbüs içinde direkt yahut ortak tedarikçiler aracılığıyla dolaylı temaslar yoluyla, satış fiyatlarının ve fiyat artışlarının uyumunun sağlandığı, elde edilen dokümanlarda ‘piyasanın organize edildiği’, ‘artırılan fiyatların rakiplerle eş vakitli raflara yansıtılacağı’ tarafında ve benzeri nitelikte bir fazlaca söz bulunduğu, zincir marketlerin fiyat hareketlerinin de bu bulguları büyük ölçüde teyit ettiği görülmüştür. Ayrıyeten bir daha direkt yahut ortak tedarikçiler aracılığıyla geleceğe dönük fiyatlar, fiyat artış tarihleri, dönemsel kampanyalar ve indirimler üzere rekabete ait hassas ayrıntıların paylaşıldığı, fiyat indirimine giden yahut pazar genelinde meblağların arttığı devirde çabucak hemen fiyat artışı yapmayan zincir marketlerin meblağlarına tedarikçiler aracılığıyla müdahale edilerek kelam konusu zincir marketlerin fiyatlarının tüketiciler aleyhine yükseltilmesinin sağlandığı, gerçekten bu durumun çoklukla ‘bozuk meblağların düzelttirilmesi’ biçiminde dokümanlara yansıdığı tespit ediliyor. Alışılmış ki buradaki bozuk fiyat tabirinden düşük meblağların kastedildiğini açıklamama sanırım gerek yok.”
Soruşturma tarafı bir tedarikçi teşebbüsün ise kendi eserleri bakımından zincir marketler içinde satış meblağlarına ve fiyat artışlarına yönelik gerçekleşen uyumun sağlanmasında ve sürdürülmesinde rol oynadığı ve perakendecilerin geleceğe dönük satış fiyatları ve fiyat artış tarihleri üzere rekabete hassas ayrıntıların paylaşımına aracılık ettiğinin belirlendiğini vurgulayan Küle, “Bu ihlal tipi rekabet hukukunda kartel olarak bilinen, rakipler içinde meblağların yahut ölçülerin tespiti, müşterilerin ya da bölgelerin paylaşılması, ihalelerde danışıklı hareket edilmesi üzere konularda gerçekleşen rekabeti kısıtlayıcı muahede yahut uyumlu hareketleri kapsamaktadır. Soruşturma kapsamında ise meblağların tespit edilmesi hususu, fiyat artış oranları yahut fiyatlarının ya da fiyat değişikliği tarihlerinin uyumu üzere davranışları içermektedir.” değerlendirmesinde bulundu.
“KARTEL ANAYASA’YA NAZARAN SUÇTUR”
Öncelikle birtakım kısımların, kendilerinin “kartel” olarak nitelediği bu davranışları “Piyasanın şayet olmazsa olmazı”, hatta “Düşük fiyatların garantisi olduğunu” savunmalarını gülümseyerek izlediklerini belirten Küle, Anayasa’nın “Devlet, para, kredi, sermaye, mal ve hizmet piyasalarının sağlıklı ve tertipli işlemelerini sağlayıcı ve geliştirici önlemleri alır, piyasalarda fiili yahut muahede kararı doğacak monopolleşme ve kartelleşmeyi önler.” unsurunu anımsattı. Küle, Anayasa’da devletin fiili yahut muahede kararı doğacak monopolleşme ve kartelleşmeyi önleyeceğinin açıkça karara bağlandığına dikkati çekerek, “Her şeydilk evvel kartel Anayasamıza bakılırsa cürümdür.” dedi. Bu durumun Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’a bakılırsa de hukuka karşıt ve yasak olduğuna dikkati çeken Küle, kanunun emelinin da mal ve hizmet piyasalarındaki rekabeti engelleyici, bozucu yahut kısıtlayıcı muahede, karar ve uygulamaları, piyasaya hakim olan teşebbüslerin bu hakimiyetlerini berbata kullanmalarını önlemek olduğunu lisana getirdi. Küle, kanunun Konseye da bu ihlallere son verilmesi için gerekli önlemleri alıp, bundan sorumlu olanlara idari para cezaları uygulama nazaranvini verdiğini söylemiş oldu.
“Kararlarımız yargı kontrolüne açıktır ve taraflar elbette yargı yoluna başvuracaklardır lakin bunun için evvela bizim gerekçeli sonucumızın yayımlanması gerekiyor. Bu kademede vatandaşlarımızdan isteğim, toplumsal medya ve başka mecraların yanlış yönlendirmelerine prestij etmemeleridir. Bugünlerde basına yansıyan görüşlerin hepsi gerçeklere değil, var iseyımlara dayanmaktadır. Gerekçeli kararlarımız internet sitemizde her insanın erişimine açık olarak yayımlanacaktır. Gerekçeli kararlarımızda tüm tespit ve delillerimize yer vereceğiz. Vatandaşlarımız günü geldiğinde sonucu tüm şeffaflığıyla inceleyebilirler.”
“Tedarikçilere ait farklı soruşturma yürüyor”
Soruşturma kapsamında yalnızca tek bir tedarikçiye ceza kesilmesi ve ceza ölçülerinin yüksekliğine ait yorumları da pahalandıran Küle, şunları kaydetti:
“Soruşturmamız 30 teşebbüs hakkında yürütüldü ve karara bağlandı. Bu teşebbüsler içinde yalnızca 5 market ve 1 tedarikçi firma hakkında somut kanıtlar elde ettik. Öteki teşebbüsler hakkında somut kanıtlar elde edilemediği için ceza uygulanmadı lakin bu kapsamda iki hususa açıklık getirmekte yarar var. Marketlere verilen cezada geçen dokümanlar yalnızca bir tedarikçiye yönelik evraklar değildi. An prestijiyle bir daha emsal bir ihlal cinsine yönelik bir aksiyon ortasında bulunduğu kuşkusuyla 14 tedarikçi teşebbüsün taraf olduğu 26 Nisan 2021’de alınan kararla başlatılan soruşturma Kurumumuzca halihazırda yürütülmektedir. Soruşturma raporunun hazırlanma süreci devam etmektedir. Ceza ölçüsüne gelecek olursak bu bahiste yürürlükte olan bir Ceza Yönetmeliği’miz var. Cezalarımızı gerçekleşen cirolar üzerinden bu yönetmeliğe göre belirliyoruz. Kartel ağır bir ihlaldir ve ceza oranları yüzde 2 ila yüzde 4 içinde belirlenir. İhlalin mühleti bir yıldan fazla ise bu oran yarım kat, 5 yıldan fazla ise bir kat artırılır. İhlal konusu faaliyetlerin ciro ortasındaki hissesinin fazlaca düşük olması da indirim niçinidir. Her şey tarzına uygun biçimde yapılmıştır. Yakın tarihte tıpkı pazarda, tıpkı tıpta ihlalin tespit edildiği öbür birtakım rekabet otoriteleri tarafınca yüzde 3’ten yüzde 7’ye kadar para cezası uygulanmıştır.”
Lider Küle, tüketicilerin zincir marketlere karşı dava açabileceğine ait haberleri de “Tüketiciler tarafınca zincir marketlere karşı tazminat davası açılması mümkündür lakin bu bahis özel hukuk ispat vasıtaları ve metot kararları kapsamında isimli yargı mahkemelerinde ileri sürülmesi gereken bir konu olup, Rekabet Kurumunun bir dahli kelam konusu değildir.” dedi.