DEVA Partisi İstanbul Milletvekili Mustafa Yeneroğlu, Ceza Muhakemesi Kanunu ve Kimi Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi’ne ait yazılı açıklama yaptı.
4. yargı paketinin mevcut problemlere deva olabilecek nitelikte olmadığını belirten Yeneroğlu, “Hukuk devletini reddeden iktidarın hukuk ıslahatı yapacağım demesi fakat trajikomiktir” dedi.
Yeneroğlu’nun açıklamasından öne çıkanlar şöyleki:
“YARGILAMA SÜRECİNİ HIZLANDIRACAK BİR DÜZENLEME YAPILMAMIŞTIR”
“Reform paketi, günü kurtarma hedefi taşıyan, yüzeysel değişiklikler olup mevcut sıkıntılara deva olabilecek nitelikte değildir. Dava öncesi evrede vatandaşların kendi lehlerine kullanabildiği bir vakit aralığını kısaltmak ve yıllardır uygulanması sebebiyle yerleşmiş olan hesaplama müddetlerini değiştirmek tahlil değildir.
Teklifin birinci 5 hususu ile; İdari müracaatlarda yönetimin yanıt vermemesi üzerine zımni ret sonucu başlama müddeti 60 günden 30 güne, yönetimin kesin olmayan bir karşılık vermesi halinde ilgili kişinin 6 aya kadar bekleme mühleti de 4 aya düşürülmekte ve mahkemenin dava hakkında karar vermesi halinde gerekçeli sonucu yazma mühleti 30 gün olarak belirlenmektedir.
Lakin teklifte yargılama sürecini hızlandıracak rastgele bir düzenleme yapılmamıştır. Bu minvalde, asıl yapılması gereken birinci derece mahkemelerindeki yargılama müddetlerini kısaltma ve vatandaşların en geç 1 yılda ve mümkünse daha kısa müddetlerde yargılama sürecinin tamamlanacağını kesin olarak önbakılırsabilmelerini sağlamaktır. Bunun yerine dava öncesi evrede vatandaşların da kendi lehlerine kullanabildiği bir vakit aralığını kısaltmak ve yıllardır uygulanması sebebiyle yerleşmiş olan hesaplama müddetlerini değiştirmek tahlil değildir.
“TEKLİF, BAYANA YÖNELİK ŞİDDETLE UĞRAŞTA YETERSİZDİR”
Teklifin 6 ila 9. unsurları ile; taammüden öldürme, taammüden yaralama, eziyet ve kişiyi hürriyetinden mahrum kılma kabahatlerinin failin ‘boşandığı eşine karşı işlenmesi hali’ bir ceza artırımı sebebi olarak düzenlenmektedir. Kelam konusu düzenleme bayana karşı şiddetin önlenmesinde ve cezaların caydırıcılığı bakımından değerli bir düzenleme olmakla birlikte yetersizdir. Bilhassa İstanbul Kontratından çıkıldığı bir devirde, devletin yükümlülüklerini yerine getirmesi bakımından mesken içi şiddet çeşitlerinin tamamının ceza artırımı sebebi olarak düzenlenmesi bayana yönelik şiddetle gayret için elzemdir. Öte yandan İnsan Hakları Hareket Planı’nda 3 aylık vaatler içinde yer almasına karşın ısrarlı takibin özel bir kabahat olarak düzenlenmemiş olması ise değerli bir eksikliktir.
“BEKLENTİYE GİRMEK YALNIZCA TRAJİKOMİKTİR”
İktidarın işine gelmediği durumlarda var olan kanunlara uymamayı yargıya dayattığı bir ortamda, bu biçimde yasal ‘iyileştirmelerden’ bir beklentiye girmek yalnızca trajikomiktir. Teklifin 13. unsuru ile; Ceza Muhakemesi Kanunu’nun mevcut halinde katalog hata tipi olarak isimlendirilen bir kısım hatalarda, kuşkulu hakkında tutuklama sonucunın alınması yalnızca güçlü cürüm kuşkusu ile gerçekleştiği için yerli yersiz birfazlaca kişi tutuklanmakta ve bu şahısların yargılamaları tutuklu olarak devam etmektedir.
Kanun teklifinde ise katalog hatalarda tutuklama kurallarındaki güçlü kabahat kuşkusu yerine, ‘somut kanıtlara dayanan güçlü hata şüphesi’ kaidesine yer verilmesi AİHM ve AYM içtihatlarına elbette uygundur. Fakat bu düzenleme Türkiye’de adalet sisteminin ve uygulayıcılarının garabetini de gözler önüne sermektedir. Değiştirilmek istenen ‘güçlü kabahat şüphesi” kriteri hukuk tertibinde esasen somut kanıta dayanmak zorundadır. Lakin hukuktan o kadar uzaklaşılmıştır ki Adalet Bakanlığı bürokrasisi bu biçimde yasal modifikasyonlardan medet umar hale gelmiştir. İktidarın işine gelmediği durumlarda var olan kanunlara uymamayı yargıya dayattığı bir ortamda, bu biçimde yasal ‘iyileştirmelerden’ bir beklentiye girmek yalnızca trajikomiktir.
Teklifin 17. unsuru ile; İsimli denetim ile ilgili olarak yeni bir düzenleme yapılmak suretiyle azami isimli denetim müddeti olarak söz edebileceğimiz bir uygulama getirilmiştir. Lakin bu konuda belirlenen mühletler neredeyse tüm yargılama sürecini kapsayacak biçimde pek uzun belirlenmiştir.
“DENETİM DÜZENEĞİNİN TÜM SORUŞTURMA SÜREÇ VE TASARRUFLARI İÇİN GETİRİLMESİ ŞARTTIR”
Müdafaa önlemleri ile süreç ve tasarrufların kontrol ytesirinin faal biçimde yapılmasını mümkün kılabilecek kontrol düzeneğinin tüm soruşturma süreç ve tasarrufları için getirilmesi koşuldur. Teklifin 24. hususu ile; Sulh Ceza Hakimliği’nin isimli denetim ve tutuklama kararlarına karşı ‘dikey itiraz’ yolu düzenlenmiştir. Lakin yeni bir düzenleme olmayan dikey itiraz, güya yeni üzere gündeme getirilse de süreç eski uygulamanın eksik biçimde geri getirilmesinden ibarettir. Sulh ceza hakimliği/sorgu hakimliği kurumunun tümden gözden geçirilip, soruşturma sırasında uygulanan muhafaza önlemleri ile süreç ve tasarrufların kontrol ytesirinin aktif biçimde yapılmasını mümkün kılabilecek kontrol düzeneğinin tüm soruşturma süreç ve tasarrufları için getirilmesi kuraldır.
“FELCE UĞRATILAN ADALET SİSTEMİNİN YİNE İNŞASI MEVCUT İKTİDAR İLE ARTIK MÜMKÜN DEĞİLDİR”
Bu minvalde DEVA Partisi olarak kelam konusu değişikliklerin Genel Kurul’da tekrar gözden geçirilmesi gerekliliğiyle birlikte, İnsan Hakları Hareket Planı’nda vaat edilen faaliyetlerin gerçekleştirilmesi ismine iktidarı yakından takip ettiğimizi bildiririz. Lakin felce uğratılan adalet sisteminin bir daha inşası mevcut iktidar ile artık mümkün değildir. Kendi ilan ettikleri Aksiyon Planı’nı dahi uygulayamıyor olmaları bunun en büyük ispatıdır. DEVA Partisi olarak iktidarımızda hukuk ve adalet sisteminin bir daha inşası birinci öncelikli gayemizdir.”
4. yargı paketinin mevcut problemlere deva olabilecek nitelikte olmadığını belirten Yeneroğlu, “Hukuk devletini reddeden iktidarın hukuk ıslahatı yapacağım demesi fakat trajikomiktir” dedi.
Yeneroğlu’nun açıklamasından öne çıkanlar şöyleki:
“YARGILAMA SÜRECİNİ HIZLANDIRACAK BİR DÜZENLEME YAPILMAMIŞTIR”
“Reform paketi, günü kurtarma hedefi taşıyan, yüzeysel değişiklikler olup mevcut sıkıntılara deva olabilecek nitelikte değildir. Dava öncesi evrede vatandaşların kendi lehlerine kullanabildiği bir vakit aralığını kısaltmak ve yıllardır uygulanması sebebiyle yerleşmiş olan hesaplama müddetlerini değiştirmek tahlil değildir.
Teklifin birinci 5 hususu ile; İdari müracaatlarda yönetimin yanıt vermemesi üzerine zımni ret sonucu başlama müddeti 60 günden 30 güne, yönetimin kesin olmayan bir karşılık vermesi halinde ilgili kişinin 6 aya kadar bekleme mühleti de 4 aya düşürülmekte ve mahkemenin dava hakkında karar vermesi halinde gerekçeli sonucu yazma mühleti 30 gün olarak belirlenmektedir.
Lakin teklifte yargılama sürecini hızlandıracak rastgele bir düzenleme yapılmamıştır. Bu minvalde, asıl yapılması gereken birinci derece mahkemelerindeki yargılama müddetlerini kısaltma ve vatandaşların en geç 1 yılda ve mümkünse daha kısa müddetlerde yargılama sürecinin tamamlanacağını kesin olarak önbakılırsabilmelerini sağlamaktır. Bunun yerine dava öncesi evrede vatandaşların da kendi lehlerine kullanabildiği bir vakit aralığını kısaltmak ve yıllardır uygulanması sebebiyle yerleşmiş olan hesaplama müddetlerini değiştirmek tahlil değildir.
“TEKLİF, BAYANA YÖNELİK ŞİDDETLE UĞRAŞTA YETERSİZDİR”
Teklifin 6 ila 9. unsurları ile; taammüden öldürme, taammüden yaralama, eziyet ve kişiyi hürriyetinden mahrum kılma kabahatlerinin failin ‘boşandığı eşine karşı işlenmesi hali’ bir ceza artırımı sebebi olarak düzenlenmektedir. Kelam konusu düzenleme bayana karşı şiddetin önlenmesinde ve cezaların caydırıcılığı bakımından değerli bir düzenleme olmakla birlikte yetersizdir. Bilhassa İstanbul Kontratından çıkıldığı bir devirde, devletin yükümlülüklerini yerine getirmesi bakımından mesken içi şiddet çeşitlerinin tamamının ceza artırımı sebebi olarak düzenlenmesi bayana yönelik şiddetle gayret için elzemdir. Öte yandan İnsan Hakları Hareket Planı’nda 3 aylık vaatler içinde yer almasına karşın ısrarlı takibin özel bir kabahat olarak düzenlenmemiş olması ise değerli bir eksikliktir.
“BEKLENTİYE GİRMEK YALNIZCA TRAJİKOMİKTİR”
İktidarın işine gelmediği durumlarda var olan kanunlara uymamayı yargıya dayattığı bir ortamda, bu biçimde yasal ‘iyileştirmelerden’ bir beklentiye girmek yalnızca trajikomiktir. Teklifin 13. unsuru ile; Ceza Muhakemesi Kanunu’nun mevcut halinde katalog hata tipi olarak isimlendirilen bir kısım hatalarda, kuşkulu hakkında tutuklama sonucunın alınması yalnızca güçlü cürüm kuşkusu ile gerçekleştiği için yerli yersiz birfazlaca kişi tutuklanmakta ve bu şahısların yargılamaları tutuklu olarak devam etmektedir.
Kanun teklifinde ise katalog hatalarda tutuklama kurallarındaki güçlü kabahat kuşkusu yerine, ‘somut kanıtlara dayanan güçlü hata şüphesi’ kaidesine yer verilmesi AİHM ve AYM içtihatlarına elbette uygundur. Fakat bu düzenleme Türkiye’de adalet sisteminin ve uygulayıcılarının garabetini de gözler önüne sermektedir. Değiştirilmek istenen ‘güçlü kabahat şüphesi” kriteri hukuk tertibinde esasen somut kanıta dayanmak zorundadır. Lakin hukuktan o kadar uzaklaşılmıştır ki Adalet Bakanlığı bürokrasisi bu biçimde yasal modifikasyonlardan medet umar hale gelmiştir. İktidarın işine gelmediği durumlarda var olan kanunlara uymamayı yargıya dayattığı bir ortamda, bu biçimde yasal ‘iyileştirmelerden’ bir beklentiye girmek yalnızca trajikomiktir.
Teklifin 17. unsuru ile; İsimli denetim ile ilgili olarak yeni bir düzenleme yapılmak suretiyle azami isimli denetim müddeti olarak söz edebileceğimiz bir uygulama getirilmiştir. Lakin bu konuda belirlenen mühletler neredeyse tüm yargılama sürecini kapsayacak biçimde pek uzun belirlenmiştir.
“DENETİM DÜZENEĞİNİN TÜM SORUŞTURMA SÜREÇ VE TASARRUFLARI İÇİN GETİRİLMESİ ŞARTTIR”
Müdafaa önlemleri ile süreç ve tasarrufların kontrol ytesirinin faal biçimde yapılmasını mümkün kılabilecek kontrol düzeneğinin tüm soruşturma süreç ve tasarrufları için getirilmesi koşuldur. Teklifin 24. hususu ile; Sulh Ceza Hakimliği’nin isimli denetim ve tutuklama kararlarına karşı ‘dikey itiraz’ yolu düzenlenmiştir. Lakin yeni bir düzenleme olmayan dikey itiraz, güya yeni üzere gündeme getirilse de süreç eski uygulamanın eksik biçimde geri getirilmesinden ibarettir. Sulh ceza hakimliği/sorgu hakimliği kurumunun tümden gözden geçirilip, soruşturma sırasında uygulanan muhafaza önlemleri ile süreç ve tasarrufların kontrol ytesirinin aktif biçimde yapılmasını mümkün kılabilecek kontrol düzeneğinin tüm soruşturma süreç ve tasarrufları için getirilmesi kuraldır.
“FELCE UĞRATILAN ADALET SİSTEMİNİN YİNE İNŞASI MEVCUT İKTİDAR İLE ARTIK MÜMKÜN DEĞİLDİR”
Bu minvalde DEVA Partisi olarak kelam konusu değişikliklerin Genel Kurul’da tekrar gözden geçirilmesi gerekliliğiyle birlikte, İnsan Hakları Hareket Planı’nda vaat edilen faaliyetlerin gerçekleştirilmesi ismine iktidarı yakından takip ettiğimizi bildiririz. Lakin felce uğratılan adalet sisteminin bir daha inşası mevcut iktidar ile artık mümkün değildir. Kendi ilan ettikleri Aksiyon Planı’nı dahi uygulayamıyor olmaları bunun en büyük ispatıdır. DEVA Partisi olarak iktidarımızda hukuk ve adalet sisteminin bir daha inşası birinci öncelikli gayemizdir.”