PembePembe
New member
Anayasa Mahkemesi tarafınca düzenlenen, ‘Mesleki Hayat Bağlamında Özel Hayata Saygı’ sempozyumun birinci oturumunda ‘Özel Hukuk İş İlişkileri’ kapsamında ‘Özel Hayata Saygı’ konusu ele alındı. Oturum Lideri Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Fatih Uşan, Covid-19 pandemisi niçiniyle patronların çalışanlarına aşıyı mecburî tutmalarına ait konuştu.
Prof. Dr. Uşan, personelin sıhhat hakkının şahsi olduğunu, bunun ‘özel alan’ manasına geldiğini belirtti. Uşan, “ötürüsıyla bu husus korunmaya muhtaçtır. Öbür taraftan patronun teşebbüs ve çalıştırma özgürlüğü var. Ve çalışma ömrü esnasında hem başka personellerini tıpkı vakitte müşterilerini muhafaza yükümlülüğü var. Burada iki özgürlüğün ve iki hakkın çatıştığını, çarpıştığını söylemek yanlışsız olsa gerek diye düşünüyorum. Siz çalışacaksınız, çalışırken sıhhatiniz da korunacak” dedi.
‘GEÇERLİ FESİH niçinİ OLUŞTURUR’
Prof. Dr. Uşan, bir fabrika ortamında sıkı ve yakın bir çalışma münasebeti kelam mevzusuysa, burada patronun, çalışanını aşıya zorlamasını yerinde bulduğunu tabir ederek, “Hukukumuzda iki cins fesih kelam konusu var. Bir tanesi haklı niçinle, oburu geçerli niçinle fesih. Bu tartışılabilir. Patron ‘ben iş sıhhati güvenliği önlemlerini almak zorundayım, hem personel olarak sizin sıhhatinize ait hem başka çalışanların sıhhatine ait önlem alacağım birebir vakitte müşterileri sıhhat açısından korumak zorundayım’ der. Siz tek kişi olarak dışarıdan bir hastalık getirip bunu bulaştırabilirsiniz. Bu durum direkt doğruya ‘haklı fesih’ niçini demek fazlaca yanlışsız olmayabilir; lakin ‘geçerli fesih’ sebebi oluşturur. Yani tazminatlarını ödeyip, işten çıkarma hakkını kullanabilir işveren” diye konuştu.
‘POZİSYONA BAKMAK LAZIM’
Lakin bu biçimde durumda duruma bakmak gerektiğini kaydeden Prof. Dr. Uşan, “Çok bu biçimde afaki bir biçimde ‘aşı olmadınız kardeşim güle güle’ demek epey uygun değil. Duruma bakmak lazım. Personelin öbür personellerle, müşterilerle irtibatı var mı buna bakmak lazım. Zira öteki emekçiler hastalandıkları vakit personeller ve mahkeme, patrona iş sıhhati ve güvenliği açısından ne önlem aldığını sorabilir. Direkt doğruya çabucak ‘aşı olmadı’ diyerek çalışanı işten çıkarmak haklı olmayabilir. Somut olayın kaidelerine bakmak gerekir. Bu manada öbür personellerle temas var mı, iş yerindeki konumu değerlendirilmelidir. Bunun kararında personel aşı olmayı reddediyorsa tahminen tazminatı ödenerek işten çıkarmak menfaatler istikrarına daha uygundur” dedi.
‘EVE KAMERA KİŞİLİK HAKKININ İHLALİ’
Prof. Dr. Uşan, pandemi ile birlikte daha epeyce yaygın hale gelen meskenden çalışma ile patronların çalışanların özel alanına müdahale edemeyeceğini söyleyerek, şöyleki konuştu:
“Bizim mevzuatta uzaktan çalışmaya ait bir düzenleme yapılmıştı. Buna ait bir yönetmelik çıkarılması bekleniyordu. Pandemi ile birlikte yakın tarihte bu biçimde bir yönetmelik yürürlüğe girdi; lakin işin bu konuma geleceğini iş hukukçular olarak bizler de düşünmüyorduk. Zira konutta çalışıyorsunuz. Bunun personel açısından sorunlu tarafları var. Mesai mefhumu kalmadı. Patron ‘Bir mail gönderiyorum size gece, siz ona bakacaksınız, yapacaksınız’ diyor. Olağan iş yerinde çalıştığın vakit giriş çıkış saati, yemek saati aşikardır. Gönderilen işe kaç saat ayırmak gerekiyor, bunun bir tespiti çabucak hemen yok. Öğlen tatili, orta tatil var, bunun bir tespiti yok. Meskende çalıştığın vakit mesken yükümlülükleri var. Patronun iş yerinde kamera koymasına müsaade ediliyor. Lakin meskende nasıl yapılacak? Yapmaya kalkarsa ne olacak? Bunun fazlaca kolay yapılabileceğini düşünmüyorum. Kişilik hakkının ihlali manasını taşır. Son periyotta bunun da hayli yaygınlaşacağı anlaşılıyor. Patronun harcamadan kurtulması için de bir yol oldu bu meskenden çalışma. Hal bu biçimde olunca patronlar kontrol yetkisini bu biçimde uzaktan kamera ile vesaire yapma konusunda yetkili değillerdir.”
‘EVİN ODALARI DENETLENEMEZ’
Patronun meskenden mesaisini sürdüren çalışanı denetim etmek isteyebileceğini aktaran Prof. Dr. Uşan, “İşin açıkçası bu bahiste boşluklar var ve yönetmelik buna tahlil getiremedi. İleri devirlerde fazlaca sık sorun yaşayacağımızı düşünüyorum. Hareket noktası olarak dürüstlük kuralı almak lazım. Yani patron onu ne için denetleyecek? Çalışanın masadan kalkmaması için mi yoksa çalışmasını mı denetleyecek? Denetleme uzaktan çalışmalarda verilen işlerin o mesai mühleti içerisinde yapılması kadar olması lazım. Bunun denetlenmesi mümkün; ancak meskenin odalarına girip bilgisayar ortamı ve gibisi hayli da kolay denetlenemez. Mesai müddeti içerisinde işe odaklanmak lazım. Müddete ya da fiziki yere değil. Biz de uzaktan ders verebiliyoruz. Bu dersi yayladan, araçtan verebiliriz. Buna pürüz bir şey yok. Fakat ben mahzur olmak zorunda değilim. Skype ya da taşınabilir telefonu açarım. Burada hareket noktasını işin yapılıp yapılmadığına çevirmek lazım” diye konuştu.
Prof. Dr. Uşan, personelin sıhhat hakkının şahsi olduğunu, bunun ‘özel alan’ manasına geldiğini belirtti. Uşan, “ötürüsıyla bu husus korunmaya muhtaçtır. Öbür taraftan patronun teşebbüs ve çalıştırma özgürlüğü var. Ve çalışma ömrü esnasında hem başka personellerini tıpkı vakitte müşterilerini muhafaza yükümlülüğü var. Burada iki özgürlüğün ve iki hakkın çatıştığını, çarpıştığını söylemek yanlışsız olsa gerek diye düşünüyorum. Siz çalışacaksınız, çalışırken sıhhatiniz da korunacak” dedi.
‘GEÇERLİ FESİH niçinİ OLUŞTURUR’
Prof. Dr. Uşan, bir fabrika ortamında sıkı ve yakın bir çalışma münasebeti kelam mevzusuysa, burada patronun, çalışanını aşıya zorlamasını yerinde bulduğunu tabir ederek, “Hukukumuzda iki cins fesih kelam konusu var. Bir tanesi haklı niçinle, oburu geçerli niçinle fesih. Bu tartışılabilir. Patron ‘ben iş sıhhati güvenliği önlemlerini almak zorundayım, hem personel olarak sizin sıhhatinize ait hem başka çalışanların sıhhatine ait önlem alacağım birebir vakitte müşterileri sıhhat açısından korumak zorundayım’ der. Siz tek kişi olarak dışarıdan bir hastalık getirip bunu bulaştırabilirsiniz. Bu durum direkt doğruya ‘haklı fesih’ niçini demek fazlaca yanlışsız olmayabilir; lakin ‘geçerli fesih’ sebebi oluşturur. Yani tazminatlarını ödeyip, işten çıkarma hakkını kullanabilir işveren” diye konuştu.
‘POZİSYONA BAKMAK LAZIM’
Lakin bu biçimde durumda duruma bakmak gerektiğini kaydeden Prof. Dr. Uşan, “Çok bu biçimde afaki bir biçimde ‘aşı olmadınız kardeşim güle güle’ demek epey uygun değil. Duruma bakmak lazım. Personelin öbür personellerle, müşterilerle irtibatı var mı buna bakmak lazım. Zira öteki emekçiler hastalandıkları vakit personeller ve mahkeme, patrona iş sıhhati ve güvenliği açısından ne önlem aldığını sorabilir. Direkt doğruya çabucak ‘aşı olmadı’ diyerek çalışanı işten çıkarmak haklı olmayabilir. Somut olayın kaidelerine bakmak gerekir. Bu manada öbür personellerle temas var mı, iş yerindeki konumu değerlendirilmelidir. Bunun kararında personel aşı olmayı reddediyorsa tahminen tazminatı ödenerek işten çıkarmak menfaatler istikrarına daha uygundur” dedi.
‘EVE KAMERA KİŞİLİK HAKKININ İHLALİ’
Prof. Dr. Uşan, pandemi ile birlikte daha epeyce yaygın hale gelen meskenden çalışma ile patronların çalışanların özel alanına müdahale edemeyeceğini söyleyerek, şöyleki konuştu:
“Bizim mevzuatta uzaktan çalışmaya ait bir düzenleme yapılmıştı. Buna ait bir yönetmelik çıkarılması bekleniyordu. Pandemi ile birlikte yakın tarihte bu biçimde bir yönetmelik yürürlüğe girdi; lakin işin bu konuma geleceğini iş hukukçular olarak bizler de düşünmüyorduk. Zira konutta çalışıyorsunuz. Bunun personel açısından sorunlu tarafları var. Mesai mefhumu kalmadı. Patron ‘Bir mail gönderiyorum size gece, siz ona bakacaksınız, yapacaksınız’ diyor. Olağan iş yerinde çalıştığın vakit giriş çıkış saati, yemek saati aşikardır. Gönderilen işe kaç saat ayırmak gerekiyor, bunun bir tespiti çabucak hemen yok. Öğlen tatili, orta tatil var, bunun bir tespiti yok. Meskende çalıştığın vakit mesken yükümlülükleri var. Patronun iş yerinde kamera koymasına müsaade ediliyor. Lakin meskende nasıl yapılacak? Yapmaya kalkarsa ne olacak? Bunun fazlaca kolay yapılabileceğini düşünmüyorum. Kişilik hakkının ihlali manasını taşır. Son periyotta bunun da hayli yaygınlaşacağı anlaşılıyor. Patronun harcamadan kurtulması için de bir yol oldu bu meskenden çalışma. Hal bu biçimde olunca patronlar kontrol yetkisini bu biçimde uzaktan kamera ile vesaire yapma konusunda yetkili değillerdir.”
‘EVİN ODALARI DENETLENEMEZ’
Patronun meskenden mesaisini sürdüren çalışanı denetim etmek isteyebileceğini aktaran Prof. Dr. Uşan, “İşin açıkçası bu bahiste boşluklar var ve yönetmelik buna tahlil getiremedi. İleri devirlerde fazlaca sık sorun yaşayacağımızı düşünüyorum. Hareket noktası olarak dürüstlük kuralı almak lazım. Yani patron onu ne için denetleyecek? Çalışanın masadan kalkmaması için mi yoksa çalışmasını mı denetleyecek? Denetleme uzaktan çalışmalarda verilen işlerin o mesai mühleti içerisinde yapılması kadar olması lazım. Bunun denetlenmesi mümkün; ancak meskenin odalarına girip bilgisayar ortamı ve gibisi hayli da kolay denetlenemez. Mesai müddeti içerisinde işe odaklanmak lazım. Müddete ya da fiziki yere değil. Biz de uzaktan ders verebiliyoruz. Bu dersi yayladan, araçtan verebiliriz. Buna pürüz bir şey yok. Fakat ben mahzur olmak zorunda değilim. Skype ya da taşınabilir telefonu açarım. Burada hareket noktasını işin yapılıp yapılmadığına çevirmek lazım” diye konuştu.