Cumhurbaşkanlığı sonucu’yla 2 Temmuz’da, Türkiye’nin elektrik şirketi Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi’nin (TEİAŞ) özelleştirme kapsamına alınacağı öğrenildi. Karar, Resmi Gazete’de yayımlandı. Özelleştirme Yönetimi Başkanlığının (ÖİB) sonucuna bakılırsa, Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi’nin özelleştirme kapsamına alınması ve halka arza yönelik olarak özelleştirmeye tabi tutulmasının hazırlık süreçlerinin, Güç ve Natürel Kaynakları Bakanlığı ile ÖİB tarafınca yürütüleceği açıklandı.
Karara bakılırsa, özelleştirme hazırlık süreçleri 31 Aralık 2022 tarihine kadar tamamlanacak.
Lakin bu karar, muhalefetin sert reaksiyonuyla karşılaştı. Muhalefet partileri ‘şirket stratejik ehemmiyete sahip’ diyerek kelam konusu özelleştirme sonucuna şiddetle karşı çıkıyor.
Sözcü’den Aytunç Erkin’e konuşan Petrol Mühendisleri Odası Güç Siyasetleri Kümesi Lideri Necdet Pamir, TEİAŞ’ın değerine, sonucun mümkün neticelerina ve manaya geldiğine dair transferlerde bulundu.
Petrol Mühendisleri Odası Güç Siyasetleri Kümesi Lideri Necdet Pamir
‘ENERJİDE BAĞIMLILIK ÜLKELERİN ULUSAL GÜVENLİKLERİNİ DE TEHDİT EDER’
Pamir, sadece elektrik alt bölümünün değil, onu da kapsayan güç bölümünün, her ülke için stratejik ve yaşamsal değer taşıdığını belirtiyor. Bunun sebebini ise şöyleki açıklıyor:
“Güç güvenliği, ülkelerin ekonomik güvenliklerinin ve ulusal güvenliklerinin temel taşıdır. Güçte bağımlılık, ülkelerin ekonomilerini olduğu kadar, ulusal güvenliklerini de tehdit eder. Bu niçinle de güç (ve elektrik) bölümünün, yüklü olarak kamunun denetim, idare ve kontrolünde olması gerekir. TEİAŞ da şebeke verimliliğini, planlamasını, talep projeksiyonlarını, gerekli ikili muahedeleri yapan ve elektrik sistemine dair her türlü altyapı ve ikincil mevzuattan da sorumlu olan kamu kuruluşu.”
‘BU ÖZELLEŞTİRMEDE BAŞKALARINDA OLDUĞU ÜZERE ULUSAL ÇIKAR YOK’
Kelam konusu özelleştirmenin ne manaya geldiğini açıklayan Pamir, “TEİAŞ’ın özelleştirilmesinde ısrar edilmesi durumunda, enerji/elektrik güvenliğimizin yanı sıra, ulusal güvenlik riski de kelam konusu olacak. İşin finansal boyutunda, yerli şirketlerin yetersiz kalması ve direkt ya da perde gerisinden kimi Avrupalı şirketlerin ve/veya Katar’ın devreye girmesi sürpriz sayılmamalıdır. Yerli şirketlerin ise burada taşeron pozisyonunda kalmaları beklenmelidir. Bu özelleştirmede, güç kesimindeki öteki özelleştirmelerde olduğu üzere, ulusal çıkar ya da kamu faydası yok” dedi.
DÜNYADA NASIL İŞLİYOR?
Dünyada bu durumun nasıl işlediğine dair soruyu yanıtlayan Pamir, “Dünyanın birfazlaca ülkesinde, elektrik iletimi kamu şirketleri tarafınca yürütülmektedir. Örneğin… Fransa’da 106 bin kilometrelik yüksek ve ultra yüksek tansiyon sınırını, kamu şirketi olan RTE (Reseau de Transport d’Électricite) yüksek kârlılık ile işletmektedir. RTE’nin 2020 yılı kârı 4.7 milyar Euro. 50 farklı noktadan, Avrupa’nın başka ülkelerine enterkonneksiyon (bağlantı) sağlamaktadır. Avusturya, İtalya üzere ülkeler de benzeri başarılı örnekler” diyerek örnekleri sayılarla deklare etti.
‘SEKTÖR BÜSBÜTÜN YERLİ VE YABANCI ŞİRKETLEİN İNSAFINA TERK EDİLMİŞ DURUMDA’
Necdet Pamir, elektrik üretiminde kamunun tartısının yıldan yıla nasıl azaltıldığını “Elektrik üretiminde kamunun tartısı 1984 yılında yüzde 87 iken, 2000 yılında yüzde 60, 2020 yılında ise ne yazık ki yalnızca yüzde18.7’ye düşürüldü. Bölüm, büsbütün yerli ve yabancı şirketlerin insafına terk edilmiş durumda. Elektrik üretiminde dışa bağımlılık oranımız, 1984’te yüzde 23 iken, 2020’de yüzde 43.3 oldu. Yandaş şirketlere ‘iş yaratmak’ ve ‘rant sağlamak’ gayesi ile (sadece bu vakitte değil) doğalgaz ve elektrik talep iddiaları abartılmış ve yıllar ortasında gereksiz ve devasa yükseklikte bir santral heyeti güç kapasitesi yaratıldı. Bunlar, son on yılların, dalda süratle yaygınlaşan özelleştirme furyasının kaçınılmaz sonuçlarıdır. TEİAŞ özelleştirmesi gerçekleşirse, elektrik kesimi büsbütün yerli-yabancı monopollerin rant sevdasına teslim edilmiş olacak” cümleleriyle deklare etti.
‘BİRİNCİL GÜÇ TÜKETİMİNDE DIŞA BAĞIMLILIK YÜZDE 69.1’
Necdet Pamir’in birincil güç tüketiminde dışa bağımlılığa dair verdiği sayılar ise iç açıcı değil. “Ülkemizde birincil güç tüketiminde dışa bağımlılık; 1990 yılında yüzde 52, 2000 yılında yüzde 67 iken, Kovid ve global ekonomik sakinlik tesirinde düşen güç tüketimine rağmen, 2019 sonunda yüzde 69.1 oldu” dedi.
Karara bakılırsa, özelleştirme hazırlık süreçleri 31 Aralık 2022 tarihine kadar tamamlanacak.
Lakin bu karar, muhalefetin sert reaksiyonuyla karşılaştı. Muhalefet partileri ‘şirket stratejik ehemmiyete sahip’ diyerek kelam konusu özelleştirme sonucuna şiddetle karşı çıkıyor.
Sözcü’den Aytunç Erkin’e konuşan Petrol Mühendisleri Odası Güç Siyasetleri Kümesi Lideri Necdet Pamir, TEİAŞ’ın değerine, sonucun mümkün neticelerina ve manaya geldiğine dair transferlerde bulundu.
Petrol Mühendisleri Odası Güç Siyasetleri Kümesi Lideri Necdet Pamir
‘ENERJİDE BAĞIMLILIK ÜLKELERİN ULUSAL GÜVENLİKLERİNİ DE TEHDİT EDER’
Pamir, sadece elektrik alt bölümünün değil, onu da kapsayan güç bölümünün, her ülke için stratejik ve yaşamsal değer taşıdığını belirtiyor. Bunun sebebini ise şöyleki açıklıyor:
“Güç güvenliği, ülkelerin ekonomik güvenliklerinin ve ulusal güvenliklerinin temel taşıdır. Güçte bağımlılık, ülkelerin ekonomilerini olduğu kadar, ulusal güvenliklerini de tehdit eder. Bu niçinle de güç (ve elektrik) bölümünün, yüklü olarak kamunun denetim, idare ve kontrolünde olması gerekir. TEİAŞ da şebeke verimliliğini, planlamasını, talep projeksiyonlarını, gerekli ikili muahedeleri yapan ve elektrik sistemine dair her türlü altyapı ve ikincil mevzuattan da sorumlu olan kamu kuruluşu.”
‘BU ÖZELLEŞTİRMEDE BAŞKALARINDA OLDUĞU ÜZERE ULUSAL ÇIKAR YOK’
Kelam konusu özelleştirmenin ne manaya geldiğini açıklayan Pamir, “TEİAŞ’ın özelleştirilmesinde ısrar edilmesi durumunda, enerji/elektrik güvenliğimizin yanı sıra, ulusal güvenlik riski de kelam konusu olacak. İşin finansal boyutunda, yerli şirketlerin yetersiz kalması ve direkt ya da perde gerisinden kimi Avrupalı şirketlerin ve/veya Katar’ın devreye girmesi sürpriz sayılmamalıdır. Yerli şirketlerin ise burada taşeron pozisyonunda kalmaları beklenmelidir. Bu özelleştirmede, güç kesimindeki öteki özelleştirmelerde olduğu üzere, ulusal çıkar ya da kamu faydası yok” dedi.
DÜNYADA NASIL İŞLİYOR?
Dünyada bu durumun nasıl işlediğine dair soruyu yanıtlayan Pamir, “Dünyanın birfazlaca ülkesinde, elektrik iletimi kamu şirketleri tarafınca yürütülmektedir. Örneğin… Fransa’da 106 bin kilometrelik yüksek ve ultra yüksek tansiyon sınırını, kamu şirketi olan RTE (Reseau de Transport d’Électricite) yüksek kârlılık ile işletmektedir. RTE’nin 2020 yılı kârı 4.7 milyar Euro. 50 farklı noktadan, Avrupa’nın başka ülkelerine enterkonneksiyon (bağlantı) sağlamaktadır. Avusturya, İtalya üzere ülkeler de benzeri başarılı örnekler” diyerek örnekleri sayılarla deklare etti.
‘SEKTÖR BÜSBÜTÜN YERLİ VE YABANCI ŞİRKETLEİN İNSAFINA TERK EDİLMİŞ DURUMDA’
Necdet Pamir, elektrik üretiminde kamunun tartısının yıldan yıla nasıl azaltıldığını “Elektrik üretiminde kamunun tartısı 1984 yılında yüzde 87 iken, 2000 yılında yüzde 60, 2020 yılında ise ne yazık ki yalnızca yüzde18.7’ye düşürüldü. Bölüm, büsbütün yerli ve yabancı şirketlerin insafına terk edilmiş durumda. Elektrik üretiminde dışa bağımlılık oranımız, 1984’te yüzde 23 iken, 2020’de yüzde 43.3 oldu. Yandaş şirketlere ‘iş yaratmak’ ve ‘rant sağlamak’ gayesi ile (sadece bu vakitte değil) doğalgaz ve elektrik talep iddiaları abartılmış ve yıllar ortasında gereksiz ve devasa yükseklikte bir santral heyeti güç kapasitesi yaratıldı. Bunlar, son on yılların, dalda süratle yaygınlaşan özelleştirme furyasının kaçınılmaz sonuçlarıdır. TEİAŞ özelleştirmesi gerçekleşirse, elektrik kesimi büsbütün yerli-yabancı monopollerin rant sevdasına teslim edilmiş olacak” cümleleriyle deklare etti.
‘BİRİNCİL GÜÇ TÜKETİMİNDE DIŞA BAĞIMLILIK YÜZDE 69.1’
Necdet Pamir’in birincil güç tüketiminde dışa bağımlılığa dair verdiği sayılar ise iç açıcı değil. “Ülkemizde birincil güç tüketiminde dışa bağımlılık; 1990 yılında yüzde 52, 2000 yılında yüzde 67 iken, Kovid ve global ekonomik sakinlik tesirinde düşen güç tüketimine rağmen, 2019 sonunda yüzde 69.1 oldu” dedi.