AK Parti birinci on yılında ülkeyi nasıl geliştirdiyse, son on yılında da devlet kurumlarında vahim aşınma ve iktisatta ağır hasarlı bir gerileme yaşattı…
Cumhurbaşkanı Erdoğan “bir anonim şirket nasıl yönetiliyorsa Türkiye de o denli yönetilmelidir” diyor, kuvvetler ayrılığını “ayağa vurulmuş pranga” olarak niteliyordu. (15 Mart 2015)
CB sistemi ile Erdoğan’ın istediği model gerçekleşti.
Kamu kurumlarındaki vahim aşınmanın bir örneği Merkez Bankası’nın bağımsızlığının kaldırılması, yirmi ayda üç lideri azledilip “laf dinleyen” dördüncüsünün atanmasıdır.
Yargıda yarattığı hasar ise hukuk devleti indeksinde 2020 yılında 107. sıraya düşmüş olmamızdan belirlidir. (WJP, 2020)
AYM Lideri Prof. Zühtü Arslan’ın kelamlarında de hukuktaki halimizi nazaranbiliriz: Almanya’da yahut İspanya’da bir yılda AYM’ye yapılan müracaatlar, bizde neredeyse bir ayda meydana gelmektedir. (23 Eylül 2021)
‘DİNDAR’ İKTİDAR
Problemler bu kadar ağırlaşmış, ekmek de küçülmüşken, iktidar kıymetli oranda oy kaybetmiştir fakat hâlâ sağlam bir tabana sahiptir. Bir kısım seçmen iktidarın yanlışları ne olursa olsun “dindar” diye dayanağını sürdürüyor. Sayın Hayrettin Karaman’ın yazıları buna örnektir…
İktidar rantlarını kaybetmemek için destekleyenler de az değildir.
Hangi saikle olursa olsun, eleştirisiz, itirazsız daima takviye gösteriyor ki, iktidar ortasında bir muhasebe davranışı, bir ıslahat dinamiği olmayacaktır.
Bilim ve sanayi ihtilallerinin gerisinde kalan bütün toplumlarda, bunun sebeplerinden biri, eleştirel düşence eksikliğiydi.
Bugün AK Parti ortasında “yeterli giderken niçin yolda şaşırdık?” üzere bir sorgulama, tenkit ve itiraz görülmüyor. Bu yüzden iktidar heybetli ıslahat merasimlerini yapıyor lakin ülkeyi düzlüğe çıkaracak yapısal ıslahatlara bakmıyor: Kurumların liyakat unsuruna nazaran yapılandırılması, yargı bağımsızlığı, hukuksal güvenlik, iktisat idaresinde piyasa kuralları….
MUHALEFETİN AHLAKİ MİSYONU
Ülkenin makûs gidişinde iktidardan bir ıslahat programı gözükmediğine bakılırsa, mesuliyet muhalefetin omuzlarındadır.
DÜZGÜN Parti başkanı Meral Akşener’in oyları, KONDA’ya göre yüzde 20’yi buldu. Yeni bir parti, üstelik AKP üzere kuruluşunda hazır bir belediyeler ağı da yoktu… Yüzde 20’ye ulaşması büyük muvaffakiyettir.
Akşener’in ferdî güç ve şahsî yeteneklerinin yanında, ülkede ‘yeni bir ses’e nasıl bir muhtaçlık olduğunun da göstergesidir bu.
Nitekim, Türkiye’nin daha doğuşçu, daha ideolojik değil, bilakis, kapsayıcı, ötürüsıyla merkezde ve rasyonel siyasetlere gereksinimi var.
Kemal Kılıçdaroğlu’nun CHP’yi eski ideolojik dogmaların dar alanından çıkararak geniş kitlelere açması da tıpkı toplumsal gereksinime yöneliktir.
Bu sosyoloji ve “güçlendirilmiş parlamenter sistem” gereksinimi bugün 6 muhalefet partisinin birlikte çalışmasını sağlamıştır.
Bunu sürdürerek Türkiye’ye uygulanabilir bir ıslahat programı ortaya koymak muhalefetin ahlaki bakılırsavidir. Kim siyasi hesaplarla bunu bozarsa, tarih huzurunda vebali ağır olacaktır.
İKİ DEĞERLİ KONU
Bu vesileyle iki hususu önderlerin dikkatine değerle sunmak istiyorum:
• Yargıya ‘seçim’ sokmak, bugün yargıda yapılmakta olan partizanlığı giderse de yargı ortasında hizipleşmelere, cemaat, örgüt, ideoloji gruplaşmalarına yol açacak, liyakat ve tarafsızlık bir daha geride kalacaktır.
2010 yılında, FETÖ’nün HSK’da yük kazanmasına yol açan sistem gündeme geldiğinde ben bunu eleştirmiş, şöyleki yazmıştım:
“Benim teklifim, HSYK’ya ‘taban’dan seçilecek üyelerin, ‘kıdem, liyakat, performans, akademik kariyer’ üzere kıstaslara bakılırsa bilgisayarla belirlenmesidir.”(Milliyet, 25 Mart 2010)
Heyetlerin tarafsızlığı, “sizden” değil, çoğulcu olmalarıyla mümkündür.
• İkincisi; Merkez Bankası’nın bağımsızlığı kesinlikle anayasada yer almalıdır. Türkiye üzere hukukun siyaset karşısında tarihen zayıf kaldığı ülkelerde, otokratik siyasetin nasıl hukuku araçsallaştırdığını son on yıldır bir defa daha görmekteyiz.
Alman Anayasası’nda Merkez Bankası’nın “gorev ve yetkileri, bağımsız ve evvela fiyat istikrarını garanti altına almakla yükümlü olacağı” kararı vardır. (madde 88)
Ama anayasadan evvel, birinci öncelik iktisat, yani halkın ekmeği olmalıdır. Bunun için de liyakat ve deneyimiyle itimat veren takımlarla ve programla halkın huzuruna çıkmak gerektiği açıktır. Ortak anayasa taslağı üzere ortak ekonomik program…
Cumhurbaşkanı Erdoğan “bir anonim şirket nasıl yönetiliyorsa Türkiye de o denli yönetilmelidir” diyor, kuvvetler ayrılığını “ayağa vurulmuş pranga” olarak niteliyordu. (15 Mart 2015)
CB sistemi ile Erdoğan’ın istediği model gerçekleşti.
Kamu kurumlarındaki vahim aşınmanın bir örneği Merkez Bankası’nın bağımsızlığının kaldırılması, yirmi ayda üç lideri azledilip “laf dinleyen” dördüncüsünün atanmasıdır.
Yargıda yarattığı hasar ise hukuk devleti indeksinde 2020 yılında 107. sıraya düşmüş olmamızdan belirlidir. (WJP, 2020)
AYM Lideri Prof. Zühtü Arslan’ın kelamlarında de hukuktaki halimizi nazaranbiliriz: Almanya’da yahut İspanya’da bir yılda AYM’ye yapılan müracaatlar, bizde neredeyse bir ayda meydana gelmektedir. (23 Eylül 2021)
‘DİNDAR’ İKTİDAR
Problemler bu kadar ağırlaşmış, ekmek de küçülmüşken, iktidar kıymetli oranda oy kaybetmiştir fakat hâlâ sağlam bir tabana sahiptir. Bir kısım seçmen iktidarın yanlışları ne olursa olsun “dindar” diye dayanağını sürdürüyor. Sayın Hayrettin Karaman’ın yazıları buna örnektir…
İktidar rantlarını kaybetmemek için destekleyenler de az değildir.
Hangi saikle olursa olsun, eleştirisiz, itirazsız daima takviye gösteriyor ki, iktidar ortasında bir muhasebe davranışı, bir ıslahat dinamiği olmayacaktır.
Bilim ve sanayi ihtilallerinin gerisinde kalan bütün toplumlarda, bunun sebeplerinden biri, eleştirel düşence eksikliğiydi.
Bugün AK Parti ortasında “yeterli giderken niçin yolda şaşırdık?” üzere bir sorgulama, tenkit ve itiraz görülmüyor. Bu yüzden iktidar heybetli ıslahat merasimlerini yapıyor lakin ülkeyi düzlüğe çıkaracak yapısal ıslahatlara bakmıyor: Kurumların liyakat unsuruna nazaran yapılandırılması, yargı bağımsızlığı, hukuksal güvenlik, iktisat idaresinde piyasa kuralları….
MUHALEFETİN AHLAKİ MİSYONU
Ülkenin makûs gidişinde iktidardan bir ıslahat programı gözükmediğine bakılırsa, mesuliyet muhalefetin omuzlarındadır.
DÜZGÜN Parti başkanı Meral Akşener’in oyları, KONDA’ya göre yüzde 20’yi buldu. Yeni bir parti, üstelik AKP üzere kuruluşunda hazır bir belediyeler ağı da yoktu… Yüzde 20’ye ulaşması büyük muvaffakiyettir.
Akşener’in ferdî güç ve şahsî yeteneklerinin yanında, ülkede ‘yeni bir ses’e nasıl bir muhtaçlık olduğunun da göstergesidir bu.
Nitekim, Türkiye’nin daha doğuşçu, daha ideolojik değil, bilakis, kapsayıcı, ötürüsıyla merkezde ve rasyonel siyasetlere gereksinimi var.
Kemal Kılıçdaroğlu’nun CHP’yi eski ideolojik dogmaların dar alanından çıkararak geniş kitlelere açması da tıpkı toplumsal gereksinime yöneliktir.
Bu sosyoloji ve “güçlendirilmiş parlamenter sistem” gereksinimi bugün 6 muhalefet partisinin birlikte çalışmasını sağlamıştır.
Bunu sürdürerek Türkiye’ye uygulanabilir bir ıslahat programı ortaya koymak muhalefetin ahlaki bakılırsavidir. Kim siyasi hesaplarla bunu bozarsa, tarih huzurunda vebali ağır olacaktır.
İKİ DEĞERLİ KONU
Bu vesileyle iki hususu önderlerin dikkatine değerle sunmak istiyorum:
• Yargıya ‘seçim’ sokmak, bugün yargıda yapılmakta olan partizanlığı giderse de yargı ortasında hizipleşmelere, cemaat, örgüt, ideoloji gruplaşmalarına yol açacak, liyakat ve tarafsızlık bir daha geride kalacaktır.
2010 yılında, FETÖ’nün HSK’da yük kazanmasına yol açan sistem gündeme geldiğinde ben bunu eleştirmiş, şöyleki yazmıştım:
“Benim teklifim, HSYK’ya ‘taban’dan seçilecek üyelerin, ‘kıdem, liyakat, performans, akademik kariyer’ üzere kıstaslara bakılırsa bilgisayarla belirlenmesidir.”(Milliyet, 25 Mart 2010)
Heyetlerin tarafsızlığı, “sizden” değil, çoğulcu olmalarıyla mümkündür.
• İkincisi; Merkez Bankası’nın bağımsızlığı kesinlikle anayasada yer almalıdır. Türkiye üzere hukukun siyaset karşısında tarihen zayıf kaldığı ülkelerde, otokratik siyasetin nasıl hukuku araçsallaştırdığını son on yıldır bir defa daha görmekteyiz.
Alman Anayasası’nda Merkez Bankası’nın “gorev ve yetkileri, bağımsız ve evvela fiyat istikrarını garanti altına almakla yükümlü olacağı” kararı vardır. (madde 88)
Ama anayasadan evvel, birinci öncelik iktisat, yani halkın ekmeği olmalıdır. Bunun için de liyakat ve deneyimiyle itimat veren takımlarla ve programla halkın huzuruna çıkmak gerektiği açıktır. Ortak anayasa taslağı üzere ortak ekonomik program…