Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın dün TL mevduata kur garantisi sistemine yönelik değerlendirmeler gelmeye devam ediyor. Halk TV müellifi Barış Soydan, Erdoğan’ın açıklamasını “İktidar şapkadan tavşan çıkarayım derken Türkiye iktisadına hayli ağır yan tesirleri olan zehirli bir ilacı içirdi. Dün açıklanan TL mevduata kur garantisi sisteminin tek cümlelik özeti bu biçimde” diyerek yorumladı.
‘BU UYGULAMA ÜÇ YIL EVVEL TARTIŞILDI, SAKINCALI BULUNDU’
Barış Soydan son yazısında, TL’ye kur garantisi sisteminin 2018 yılında, Rahip Brunson krizi daha sonrasında iktisat idaresinin gündeminde olduğunu ancak daha sonrasında projenin sakıncalı bulunup rafa kaldırıldığını söz etti. O periyot dolar kurundaki sert yükselişi önlemek ismine çeşitli siyaset seçeneklerinin müzakere edildiğini belirten Barış Soydan, “TL’ye kur garantisi sistemi de masaya getirilen alternatifler içindeydı. Lakin bu sistemin ‘önemli riskler içerdiği’ kanaatine varılmıştı. Zira uygulama, tıpkı bugünkü üzere TL mevduat sahiplerine kurdaki gelişmelere göre sağlanacak ek getirinin Hazine kaynaklarından aktarılması aslına dayanıyordu. 2018 yılında yapılan değerlendirmede, TL mevduatın tamamına bu biçimde bir hak tanınmasının, mümkün kur senaryolarında kamu maliyesi açısından fazlaca yıkıcı tesirler çıkarabileceği kararına ulaşılmıştı” tabirlerini kullandı.
‘5 RİSK VAR’
Bu gelişimin akabinde uygulamanın daraltılarak muhakkak miktarda/yüksek montanlı mevduat için yahut aşikâr vadeler için (6 ay ve üzeri gibi) uygulanması seçeneğinin çalışıldığını söyleyen Soydan’a nazaran, beş risk tespit edildi:
“Al-satlarla elde edilecek kâr, periyot sonunda gerçekleşecek kur farkı ek getirisinden birçok vakit yüksek olabilir.
Bir kez bu uygulama hayata geçirilirse bitmiş oldurilmesi kolay olmaz.
TL mevduat sahiplerinin tamamı bu hakkı talep eder.
Mevduat sahipleri uzun vade için bu riski almak istemezler.
Kur dalgalanmalarından yaralanmak için yalnızca kısa vadede tutabilirler.”
‘BAKAN ELVAN, RİSKLİ OLDUĞU İÇİN REDDETTİ’
Sakıncalı görüldüğü için 2018 yılında rafa kaldırılan seçeneğin bu yıl yine eski Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan’a da sunulduğunu belirten Soydan şu biçimde yazdı:
“Öğrendiğime nazaran kimi Cumhurbaşkanlığı danışmanlarının ısrarla desteklediği bu teklife Lütfi Elvan, üstte anlattığım sakıncaları sebebiyle karşı çıktı. Bu sistemin denetimden çıkması halinde ve/veya mümkün bir büyük kur şokunda kamu maliyesinin ağır darbe yiyeceğini, bunun kararında ülke risk priminin güzelce artarak kur şokunu daha da derinleştireceğini anlattı. Elvan ayrıyeten bu uygulamanın toplumun kimi kısımlarından başkasına (yani birikim sahiplerine yahut üst gelir grubuna) servet transferi manasına geleceğini de tabir etti.”
Mali alan kullanılarak örtülü faiz artışı yapmak ve tüm sistemi dolarize etmek manasına gelen olan bu önlemin işe yaramaması halinde sıranın “süper faizli bono ihracı” seçeneğine geleceği de belirtiliyor.
Pekala 2018’de içerdiği büyük sakıncalar niçiniyle rafa kaldırılan, eski Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan’ın raftan indirilmesine itiraz ettiği konuşulan TL mevduata kur garantisi sisteminin apar topar uygulamaya sokulması ne manaya geliyor?
İki mümkünlük var:
Kurda 18 TL düzeyinin aşılmasının getireceği sonuçlar karşısından pes edildi ve aylardır gündeme olduğu biçimde cüret edilemeyen uygulama devreye alındı.
Ufukta bir erken seçim var, o niçinle her türlü risk göze alınıyor.”
‘BU UYGULAMA ÜÇ YIL EVVEL TARTIŞILDI, SAKINCALI BULUNDU’
Barış Soydan son yazısında, TL’ye kur garantisi sisteminin 2018 yılında, Rahip Brunson krizi daha sonrasında iktisat idaresinin gündeminde olduğunu ancak daha sonrasında projenin sakıncalı bulunup rafa kaldırıldığını söz etti. O periyot dolar kurundaki sert yükselişi önlemek ismine çeşitli siyaset seçeneklerinin müzakere edildiğini belirten Barış Soydan, “TL’ye kur garantisi sistemi de masaya getirilen alternatifler içindeydı. Lakin bu sistemin ‘önemli riskler içerdiği’ kanaatine varılmıştı. Zira uygulama, tıpkı bugünkü üzere TL mevduat sahiplerine kurdaki gelişmelere göre sağlanacak ek getirinin Hazine kaynaklarından aktarılması aslına dayanıyordu. 2018 yılında yapılan değerlendirmede, TL mevduatın tamamına bu biçimde bir hak tanınmasının, mümkün kur senaryolarında kamu maliyesi açısından fazlaca yıkıcı tesirler çıkarabileceği kararına ulaşılmıştı” tabirlerini kullandı.
‘5 RİSK VAR’
Bu gelişimin akabinde uygulamanın daraltılarak muhakkak miktarda/yüksek montanlı mevduat için yahut aşikâr vadeler için (6 ay ve üzeri gibi) uygulanması seçeneğinin çalışıldığını söyleyen Soydan’a nazaran, beş risk tespit edildi:
“Al-satlarla elde edilecek kâr, periyot sonunda gerçekleşecek kur farkı ek getirisinden birçok vakit yüksek olabilir.
Bir kez bu uygulama hayata geçirilirse bitmiş oldurilmesi kolay olmaz.
TL mevduat sahiplerinin tamamı bu hakkı talep eder.
Mevduat sahipleri uzun vade için bu riski almak istemezler.
Kur dalgalanmalarından yaralanmak için yalnızca kısa vadede tutabilirler.”
‘BAKAN ELVAN, RİSKLİ OLDUĞU İÇİN REDDETTİ’
Sakıncalı görüldüğü için 2018 yılında rafa kaldırılan seçeneğin bu yıl yine eski Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan’a da sunulduğunu belirten Soydan şu biçimde yazdı:
“Öğrendiğime nazaran kimi Cumhurbaşkanlığı danışmanlarının ısrarla desteklediği bu teklife Lütfi Elvan, üstte anlattığım sakıncaları sebebiyle karşı çıktı. Bu sistemin denetimden çıkması halinde ve/veya mümkün bir büyük kur şokunda kamu maliyesinin ağır darbe yiyeceğini, bunun kararında ülke risk priminin güzelce artarak kur şokunu daha da derinleştireceğini anlattı. Elvan ayrıyeten bu uygulamanın toplumun kimi kısımlarından başkasına (yani birikim sahiplerine yahut üst gelir grubuna) servet transferi manasına geleceğini de tabir etti.”
Mali alan kullanılarak örtülü faiz artışı yapmak ve tüm sistemi dolarize etmek manasına gelen olan bu önlemin işe yaramaması halinde sıranın “süper faizli bono ihracı” seçeneğine geleceği de belirtiliyor.
Pekala 2018’de içerdiği büyük sakıncalar niçiniyle rafa kaldırılan, eski Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan’ın raftan indirilmesine itiraz ettiği konuşulan TL mevduata kur garantisi sisteminin apar topar uygulamaya sokulması ne manaya geliyor?
İki mümkünlük var:
Kurda 18 TL düzeyinin aşılmasının getireceği sonuçlar karşısından pes edildi ve aylardır gündeme olduğu biçimde cüret edilemeyen uygulama devreye alındı.
Ufukta bir erken seçim var, o niçinle her türlü risk göze alınıyor.”