Kohlberg Ahlak Nedir?
Kohlberg ahlak, Lawrence Kohlberg tarafından geliştirilen bir ahlak gelişimi teorisi ve modelidir. Bu model, bireylerin ahlaki düşünce ve davranışlarının nasıl geliştiğini açıklamaya çalışır. Kohlberg'in teorisi, bireylerin ahlaki kararlarını belirleyen temel prensipleri ve bu prensiplerin hangi yaşlarda geliştiğini tanımlamaya odaklanır. Kohlberg'e göre, insanlar ahlaki gelişimlerinde belirli evrelerden geçerler ve her evre, daha yüksek bir düzeyde ahlaki düşünceyi temsil eder.
1. Kohlberg'in Ahlak Gelişimi Modeli
Kohlberg'in ahlak gelişimi modeli, altı aşamadan oluşur ve bu aşamalar üç farklı seviyede gruplanır: ön-aşama (preconventional), orta-aşama (conventional) ve son-aşama (postconventional). Her seviye, bireylerin ahlaki düşünce sürecinde farklı bir odak noktasına sahiptir.
2. Ön-Aşama (Preconventional)
Ön-aşama, ahlaki kararların ve davranışların dışsal ödüllere ve cezalara dayandığı dönemi temsil eder. Bu aşamada, bireyler ahlaki sorunları bireysel fayda ve zararlar açısından değerlendirirler. İlk aşama "ceza ve ödül" düzeyinde, bireylerin kendi çıkarlarını korumak için etik olmayan davranışları desteklediği ve ceza almaktan kaçınmak için ahlaki olmayan eylemleri reddettiği bir aşamadır. İkinci aşama ise "değiş tokuş ve kendi çıkarları" aşamasıdır, burada bireyler başkalarına karşı yapılan ahlaki davranışların karşılığında beklentileri ve değiş tokuşları değerlendirirler.
3. Orta-Aşama (Conventional)
Orta-aşama, bireylerin ahlaki kararlarını sosyal normlar ve toplumun beklentileri çerçevesinde değerlendirdiği dönemi temsil eder. Üçüncü aşama "iyi çocuk" aşamasıdır, burada bireyler yetkililere saygı duyarlar ve kurallara uyma ve sosyal normlara uyma konusunda motive olurlar. Dördüncü aşama "yasal düzen" aşamasıdır, burada bireyler toplumun genel çıkarlarını ve sosyal düzeni korumak için yasalara uyarlar.
4. Son-Aşama (Postconventional)
Son-aşama, bireylerin ahlaki kararlarını bireysel prensipler ve evrensel etik değerler çerçevesinde değerlendirdiği dönemi temsil eder. Beşinci aşama "sözleşmeli normlar" aşamasıdır, burada bireyler toplumun genel çıkarlarını korurken, bireysel hak ve özgürlüklerin önemini de anlarlar. Altıncı ve son aşama "evrensel etik prensipler" aşamasıdır, burada bireyler kendi içsel ahlaki prensiplerine ve evrensel ahlaki değerlere dayanarak kararlar alırlar ve bu değerleri toplumun normlarından daha üstün tutarlar.
5. Kohlberg'in Ahlak Gelişimi Modelinin Eleştirileri
Kohlberg'in ahlak gelişimi modeli, eleştirmenler tarafından çeşitli açılardan sorgulanmıştır. Bazı eleştirmenler, modelin evrensel olmadığını ve farklı kültürlerde farklı ahlaki değerlerin ön plana çıkabileceğini iddia etmişlerdir. Ayrıca, bazı araştırmalar, modelin sadece Batı kültüründe geçerli olduğunu öne sürmüştür. Bununla birlikte, Kohlberg'in teorisi, ahlaki gelişimin karmaşıklığını anlamak için önemli bir çerçeve sağlamaktadır.
6. Sonuç
Kohlberg ahlak, Lawrence Kohlberg'in geliştirdiği bir ahlak gelişimi teorisi ve modelidir. Bu model, bireylerin ahlaki düşünce ve davranışlarının nasıl geliştiğini açıklamaya çalışır ve altı evreden oluşur. Kohlberg'in modeli, ahlaki gelişimin sosyal ve bireysel faktörler arasındaki etkileşimi gösterir ve ahlaki düşünceyi anlamak için önemli bir çerçeve sağlar. Ancak, modelin evrensel geçerliliği ve kültürel farklılıklar göz önünde bulundurulmalıdır.
Kohlberg ahlak, Lawrence Kohlberg tarafından geliştirilen bir ahlak gelişimi teorisi ve modelidir. Bu model, bireylerin ahlaki düşünce ve davranışlarının nasıl geliştiğini açıklamaya çalışır. Kohlberg'in teorisi, bireylerin ahlaki kararlarını belirleyen temel prensipleri ve bu prensiplerin hangi yaşlarda geliştiğini tanımlamaya odaklanır. Kohlberg'e göre, insanlar ahlaki gelişimlerinde belirli evrelerden geçerler ve her evre, daha yüksek bir düzeyde ahlaki düşünceyi temsil eder.
1. Kohlberg'in Ahlak Gelişimi Modeli
Kohlberg'in ahlak gelişimi modeli, altı aşamadan oluşur ve bu aşamalar üç farklı seviyede gruplanır: ön-aşama (preconventional), orta-aşama (conventional) ve son-aşama (postconventional). Her seviye, bireylerin ahlaki düşünce sürecinde farklı bir odak noktasına sahiptir.
2. Ön-Aşama (Preconventional)
Ön-aşama, ahlaki kararların ve davranışların dışsal ödüllere ve cezalara dayandığı dönemi temsil eder. Bu aşamada, bireyler ahlaki sorunları bireysel fayda ve zararlar açısından değerlendirirler. İlk aşama "ceza ve ödül" düzeyinde, bireylerin kendi çıkarlarını korumak için etik olmayan davranışları desteklediği ve ceza almaktan kaçınmak için ahlaki olmayan eylemleri reddettiği bir aşamadır. İkinci aşama ise "değiş tokuş ve kendi çıkarları" aşamasıdır, burada bireyler başkalarına karşı yapılan ahlaki davranışların karşılığında beklentileri ve değiş tokuşları değerlendirirler.
3. Orta-Aşama (Conventional)
Orta-aşama, bireylerin ahlaki kararlarını sosyal normlar ve toplumun beklentileri çerçevesinde değerlendirdiği dönemi temsil eder. Üçüncü aşama "iyi çocuk" aşamasıdır, burada bireyler yetkililere saygı duyarlar ve kurallara uyma ve sosyal normlara uyma konusunda motive olurlar. Dördüncü aşama "yasal düzen" aşamasıdır, burada bireyler toplumun genel çıkarlarını ve sosyal düzeni korumak için yasalara uyarlar.
4. Son-Aşama (Postconventional)
Son-aşama, bireylerin ahlaki kararlarını bireysel prensipler ve evrensel etik değerler çerçevesinde değerlendirdiği dönemi temsil eder. Beşinci aşama "sözleşmeli normlar" aşamasıdır, burada bireyler toplumun genel çıkarlarını korurken, bireysel hak ve özgürlüklerin önemini de anlarlar. Altıncı ve son aşama "evrensel etik prensipler" aşamasıdır, burada bireyler kendi içsel ahlaki prensiplerine ve evrensel ahlaki değerlere dayanarak kararlar alırlar ve bu değerleri toplumun normlarından daha üstün tutarlar.
5. Kohlberg'in Ahlak Gelişimi Modelinin Eleştirileri
Kohlberg'in ahlak gelişimi modeli, eleştirmenler tarafından çeşitli açılardan sorgulanmıştır. Bazı eleştirmenler, modelin evrensel olmadığını ve farklı kültürlerde farklı ahlaki değerlerin ön plana çıkabileceğini iddia etmişlerdir. Ayrıca, bazı araştırmalar, modelin sadece Batı kültüründe geçerli olduğunu öne sürmüştür. Bununla birlikte, Kohlberg'in teorisi, ahlaki gelişimin karmaşıklığını anlamak için önemli bir çerçeve sağlamaktadır.
6. Sonuç
Kohlberg ahlak, Lawrence Kohlberg'in geliştirdiği bir ahlak gelişimi teorisi ve modelidir. Bu model, bireylerin ahlaki düşünce ve davranışlarının nasıl geliştiğini açıklamaya çalışır ve altı evreden oluşur. Kohlberg'in modeli, ahlaki gelişimin sosyal ve bireysel faktörler arasındaki etkileşimi gösterir ve ahlaki düşünceyi anlamak için önemli bir çerçeve sağlar. Ancak, modelin evrensel geçerliliği ve kültürel farklılıklar göz önünde bulundurulmalıdır.