CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu ve CHP’li 11 büyükşehir belediye lideri; Muğla Büyükşehir Belediyesi’nin Gazi Mustafa Kemal Atatürk Kültür Merkezi’nde düzenlenen 2. Orman Yangınları Çalıştayı’nda konuşma yaptı. Burada son yaşanan yangın felaketlerine işaret ederek uyum sıkıntısına değinen Kılıçdaroğlu, “Bir yangın var, gerçek; birden çok yerde çıkıyor o da hakikat, herkes çaba etmek istiyor yanlışsız. Uyum ortasında uğraş gerekiyor lakin uyumun olmadığını görüyoruz” dedi.
“Büyükşehir belediye liderimiz diyor ki; uyum ortasında yangınları söndürelim, fakat bu gerçekleşmiyor” diyen Kılıçdaroğlu, “Ormanın partisi olur mu?” sorusunu sordu ve “Kafamızda kocaman soru işareti doğuyor, ‘niçin olmuyor?’ Ben, yangınları söndürmek için katkı veren bütün belediye liderlerine teşekkür mektubu yazdım.
‘KISIR ÇEKİŞMELER KİMSEYE YARAR GETİRMEZ’
Ormanın, denizdeki balığın, akarsuyun partisi olur mu? var ise bir yanlışlık, daima birlikte düzeltmeliyiz. Orman bizim ormanımız, suyu bizim suyumuz, ormanda yaşayan canlılar bizim canlılarımız. Kısır çekişmeler, tartışmalar kimseye yarar getirmez. Biz büyük bir sorumluluk ortasında hareket ediyoruz. Bunlar yapılırken uyum olması lazım. Yasa diyor, ilin valisi koordine edecek diyor. Fakat bunlar kısır tartışmalar niçiniyle yerine getirilmiyor” tabirlerini kullandı.
Kılıçdaroğlu ikinci olarak “Önlem alması gereken kim?” sorusunu sordu ve şu karşılığı verdi:
“Kim, orman yangınlarının bir an evvel sonlandırılması için efor harcamış ve alın teri dökmüşse şükran borçluyuz. Bir felaket karşısında nasıl tedbir alacağımızı, insanoğlu evvelinde düşünür. Bir sel her yıl oluyorsa; bu yıl da olacak, o selden nasıl en az ziyanla nasıl çıkarız diye hepimiz baş yorarız. Bir iklim değişikliği konusunda, bütün dünya Birleşmiş Milletler başta olmak üzere; bunlar yazıldı, çizildi.
‘BİR FELAKET GELİYOR: İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ’
Türkiye’de nazaranv yapan akademik dünya da makaleler yazdı. İklim değişikliğinin hangi sonuçları alacağı söz edildi. Tedbir alınması gerektiği söylendi. Bunlar yazılır, çizilirken tedbir alması gereken kim? Tedbir alması gereken devleti yönetenlerdir. Onlar nazarancekler, bir felaket geliyor, iklim değişikliği. Orman yangıları, nereden başladı, yalnızca Türkiye’de mi, hayır. Bütün Akdeniz havzasında, İspanya’dan Türkiye’ye kadar her yerde orman yangınları oldu. Büyük kayıplar Türkiye’ye has mü olmalı? Biz mi büyük kayıplar vermeliyiz? bu biçimde bir hedefe mı kitlendik? Hayır. Gönül ister ki hiç bir ağaç yanmasın. İkazların hiç birisi dinlenmedi. Çocuklarımıza, evlatlarımıza, torunlarımıza hoş bir Türkiye bırakmak zorundayız.”
Kılıçdaroğlu konuşmasının devamında şu tabirleri kullandı:
3 Ağustos 2021’de basın toplantısı yapmıştım Ankara’da. Orman yangınları daha çabucak hemen başlamıştı. Şunları söylemişim: ‘Bilim insanlarımızı dinlemeye başlamanın tam devridir. Bilim insanlarımızdan çabucak takviye isteyeceğiz. Bunun için de bir bilim çalıştayının yapılması kuraldır.’ Olağanda bu çalıştayı yapması gereken devleti yönetenler. Ya iklim değişikliği oluyor, ne yapmamız gerekir diye bir çalıştay gerekir, yapmıyorlar. Bizler bu sorumluluğumuzun gereği olarak yapıyoruz.
‘SORUNU ÇÖZMEK İÇİN KAYNAĞINI BİLMENİZ LAZIM’
Yangın bitti, sıkıntılar da bitti diyecek miyiz? Hayır. Yangın bitti sıkıntılar bitmedi, her an yeni bir yangın furyası çıkabilir. Neler yapmalıyız? Bedelli uzmanlar burada onları dinleyeceğiz. Aklıma takılan sorular var: Birincisi; çıkış sebebini bilmediğimiz orman yangınlarını önleyebiliriz miyiz? Bu soruyu, Muğla Büyükşehir Belediyemizin yaptığı 1. Orman Yangınları Çalıştayı’ndan çıkardım. 2017-2018 içinde; orman yangınlarının yüzde 42’sinin sebebi, aşikâr değil. Orman Genel Müdürlüğü de bilmiyor. Bu ne demektir, orman yangınları ile ilgili nitelikli işçisi kamu yetiştirmiyor demektir. Şayet orman yangılarının yüzde 42’sinin sebebi bilinemiyorsa, siz sorunu çözemezsiniz. Sorunu çözmek için sorunun nereden kaynaklandığını bilmeniz lazım. Tabibin bir insani muayene etmesi gibi… Birinci meselemiz bu.
‘THK İLE OGM PROTOKOL YAPMALI’
İkincisi; sağlıklı bir yangın söndürme filosu oluşturmazsanız, yangını söndürebilir misiniz? Hakikat tespit ettiğinizi düşünelim, nereden nasıl çıktığını saptadınız. Yangını söndürmek için hazır mısınız, kâfi filonuz var mı? Uçağınız helikopteriniz var mı? Kâfi filonuz yoksa yangını söndüremezsiniz. Son olaylar bize bunu fazlaca net gösterdi. Geçmişte yangın filomuz vardı, Türk Hava Kurumu ile protokol vardı. Uçaklar ve helikopterler yangına anında müdahale ederdi ve söndürürdü. Birçok vakit yangın olduğundan haberimiz bile olmazdı, zira büyümeden söndürülürdü. Muğla- Denizli, Balıkesir- Çanakkale, Adana- Mersin-Kahramanmaraş’ta bir filonun ve keşif yapan uçakların olması gerekiyor. Bu olmadığı takdirde yangın çıktığında ülkemize maliyeti epeyce ağır oluyor.
Ayrıyeten Türk Hava Kurumu ile Orman Genel Müdürlüğü’nün mutlaka, hiç bir şarta bağlı olmaksızın, protokol yapmalı ve bir arada orman yangınlarını söndürme konusunda çalışacaklar. Bu olmadığı taktirde orman yangınlarını söndürme konusunda uzman bir kuruluşu devre dışı bırakıyorsunuz. Niçin devre dışı bırakıyorsunuz? Daima birlikte ağlaşıyoruz. Türk Hava Kurumu’nun kamu ihale yasasının dışına çıkarılması lazım. Bir kamu kuruluşu. Bir Cumhuriyet kurumu. Bir kişi, devletin cumhurbaşkanlığı koltuğunda oturan bir kişi, kendisinin Türk Hava Kurumu’nun onursal lideri olduğunu bilmiyorsa, o kurum hakkında bilgisi yok demektir.
‘THK’YI YOK SAYARSANIZ BU TABLOYLA KARŞILAŞIRSINIZ’
Üçüncüsü işçi ve yetenek açısından kâfi olmayan bir kurum orman yangınlarını söndürebilir mi? Söndüremez, herkes orman yangınlarını söndüremez. Bilgi, birikim, eğitim, deneyim lazım. Hangi ağaçların nerede kesilmesi gerektiğini bilecek. Karşı ateşin nereden yakılması gerektiğini bilecek, alanı daraltacak ve olabildiğince kısa müddette orman yangınlarını denetim altına alacak. Bunu yapabilecek olan eğitimli işçidir, yoksa geçtiğimiz ay yaşadığımız meseleleri yaşarız. Yangın eğitim ve uygulama merkezlerinin oluşması lazım. Yangın söndürme filolarının konuşlanacağı bu üç merkezde, yangın eğitim ve uygulama merkezlerinin de olması lazım.
Yangın olsun olmasın, belediyelerin itfaiyeleri var mı, var? İşçi yangın konusunda eğitim alıyor mu, alıyor? Yangın çıkmasa orayı kapatalım, diyor muyuz? Demiyoruz. Orman yangınları konusunda Türk Hava Kurumu’nu yok sayarsanız, yetişmiş bir kurumu devre dışı bırakırsanız, bu tablo ile karşılaşırsınız. İzmir’de orman yangıları personel eğitim merkezi kapatıldı, geçen yıl. Güya hiç orman yangını olmayacak, bunun garantisi alınmış. Buranın açılması ve köylü ile işbirliği yapılması lazım. Alanı en âlâ bilen orman köylüsü. Vadiyi, yamacı en âlâ bilen orman köylüsü.
‘BU ANAYASAYI TAKMIYORUM DEMEKTİR’
Yanan orman alanlarının yapılaşmaya açılması orman yangılarını nasıl tesirler? Garip bir soru. Orman yangıları oluyor, burayı yapılaşmaya açarsanız, orman yangınlarını lehe mi aleyhe mi büyütür. Yapılaşmaya açarsanız, orman yangınları artar. Akıl var, mantık var. Yanan yerlerin yapılaşmaya açılmayacağı net biçimde Anayasa’da yer almış. Pekala ömrün gerçeği bu biçimde mi, değil. Ormanlar yakılır kıyıda, yerine 5 yıldızlı oteller yapılır. Kim müsaade verir, iktidarda oturanlar. Orman yangınları hemilk öncesinde düzenleme yapıldı, orman vasıflı yapıların turizme açılması konusunda Turizm Bakanı’na yetki verildi. Bu Anayasayı takmıyorum, demektir. Bu burayı yakacağım ve turizme açacağım demektir. Buradan Anayasa Mahkemesi’nde vazife yapan yargıçlara da sesleniyorum. Bu düzenlemenin iptal edilmesi lazım. Biz götüreceğiz ve daima birlikte izleyeceğiz.
Ve bir Türkiye gerçeği, 2019 tarihindeki Sayıştay raporundan bir kısım. Sayıştay, TBMM ismine kontrol yapan bir kurum. 2019 tarihindeki raporun bir kısmını okuyorum: ‘Mevcut sistem ile orman örtüsünde meydana gelen değişikliklerin sayısal olarak tespit edilmesi çok zordur.’ Hangi yıldan bahsediyor? süratle gelişen teknolojinin bu kadar geliştiği bir devirde, hala biz ormandaki değişiklikleri izleyemiyorsak, sorun var ise; orman yangınlarını, fırsatçıları, alan açıp otel yapmak isteyenleri önleyemezsiniz.
‘ORMAN YANGINLARI AKDENİZ HAVZASINI ETKİLEYECEKTİR’
Aklıma takılan beşinci soru, iklim değişikliğinin yarattığı sıkıntılar konusunda memleketler arası iş birliğine gerek var mı? Dünyanın ortak sorunu, en epey etkilenen bölge Akdeniz havzası. Bizim bir milletlerarası iş birliği yapmamız lazım. Havzanın iş birliği yapması lazım. Bunun için davet yapmamız lazım. Bu çağrıyı yapmak en hayli Türkiye’ye yakışır.
Türkiye’yi yönetenlerin bu biçimde bir amacı, gayesi yok; emin olun akıllarına gelmez. Lakin biz sorumlu bir siyasi parti olarak bu çağrıyı yapmasını istiyoruz. Orman Genel Müdürlüğü bu çağrıyı yapmalı. Orman alanlarına karşı Türkiye’nin bir iş birliği konferansı düzenlemesi lazım. Bütün ülkeler gelmeli. Orman yangınları Akdeniz havzasını etkileyecektir, iklim açısından, etraf kirliliği açısından etkileyecektir.”
“Büyükşehir belediye liderimiz diyor ki; uyum ortasında yangınları söndürelim, fakat bu gerçekleşmiyor” diyen Kılıçdaroğlu, “Ormanın partisi olur mu?” sorusunu sordu ve “Kafamızda kocaman soru işareti doğuyor, ‘niçin olmuyor?’ Ben, yangınları söndürmek için katkı veren bütün belediye liderlerine teşekkür mektubu yazdım.
‘KISIR ÇEKİŞMELER KİMSEYE YARAR GETİRMEZ’
Ormanın, denizdeki balığın, akarsuyun partisi olur mu? var ise bir yanlışlık, daima birlikte düzeltmeliyiz. Orman bizim ormanımız, suyu bizim suyumuz, ormanda yaşayan canlılar bizim canlılarımız. Kısır çekişmeler, tartışmalar kimseye yarar getirmez. Biz büyük bir sorumluluk ortasında hareket ediyoruz. Bunlar yapılırken uyum olması lazım. Yasa diyor, ilin valisi koordine edecek diyor. Fakat bunlar kısır tartışmalar niçiniyle yerine getirilmiyor” tabirlerini kullandı.
Kılıçdaroğlu ikinci olarak “Önlem alması gereken kim?” sorusunu sordu ve şu karşılığı verdi:
“Kim, orman yangınlarının bir an evvel sonlandırılması için efor harcamış ve alın teri dökmüşse şükran borçluyuz. Bir felaket karşısında nasıl tedbir alacağımızı, insanoğlu evvelinde düşünür. Bir sel her yıl oluyorsa; bu yıl da olacak, o selden nasıl en az ziyanla nasıl çıkarız diye hepimiz baş yorarız. Bir iklim değişikliği konusunda, bütün dünya Birleşmiş Milletler başta olmak üzere; bunlar yazıldı, çizildi.
‘BİR FELAKET GELİYOR: İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ’
Türkiye’de nazaranv yapan akademik dünya da makaleler yazdı. İklim değişikliğinin hangi sonuçları alacağı söz edildi. Tedbir alınması gerektiği söylendi. Bunlar yazılır, çizilirken tedbir alması gereken kim? Tedbir alması gereken devleti yönetenlerdir. Onlar nazarancekler, bir felaket geliyor, iklim değişikliği. Orman yangıları, nereden başladı, yalnızca Türkiye’de mi, hayır. Bütün Akdeniz havzasında, İspanya’dan Türkiye’ye kadar her yerde orman yangınları oldu. Büyük kayıplar Türkiye’ye has mü olmalı? Biz mi büyük kayıplar vermeliyiz? bu biçimde bir hedefe mı kitlendik? Hayır. Gönül ister ki hiç bir ağaç yanmasın. İkazların hiç birisi dinlenmedi. Çocuklarımıza, evlatlarımıza, torunlarımıza hoş bir Türkiye bırakmak zorundayız.”
Kılıçdaroğlu konuşmasının devamında şu tabirleri kullandı:
3 Ağustos 2021’de basın toplantısı yapmıştım Ankara’da. Orman yangınları daha çabucak hemen başlamıştı. Şunları söylemişim: ‘Bilim insanlarımızı dinlemeye başlamanın tam devridir. Bilim insanlarımızdan çabucak takviye isteyeceğiz. Bunun için de bir bilim çalıştayının yapılması kuraldır.’ Olağanda bu çalıştayı yapması gereken devleti yönetenler. Ya iklim değişikliği oluyor, ne yapmamız gerekir diye bir çalıştay gerekir, yapmıyorlar. Bizler bu sorumluluğumuzun gereği olarak yapıyoruz.
‘SORUNU ÇÖZMEK İÇİN KAYNAĞINI BİLMENİZ LAZIM’
Yangın bitti, sıkıntılar da bitti diyecek miyiz? Hayır. Yangın bitti sıkıntılar bitmedi, her an yeni bir yangın furyası çıkabilir. Neler yapmalıyız? Bedelli uzmanlar burada onları dinleyeceğiz. Aklıma takılan sorular var: Birincisi; çıkış sebebini bilmediğimiz orman yangınlarını önleyebiliriz miyiz? Bu soruyu, Muğla Büyükşehir Belediyemizin yaptığı 1. Orman Yangınları Çalıştayı’ndan çıkardım. 2017-2018 içinde; orman yangınlarının yüzde 42’sinin sebebi, aşikâr değil. Orman Genel Müdürlüğü de bilmiyor. Bu ne demektir, orman yangınları ile ilgili nitelikli işçisi kamu yetiştirmiyor demektir. Şayet orman yangılarının yüzde 42’sinin sebebi bilinemiyorsa, siz sorunu çözemezsiniz. Sorunu çözmek için sorunun nereden kaynaklandığını bilmeniz lazım. Tabibin bir insani muayene etmesi gibi… Birinci meselemiz bu.
‘THK İLE OGM PROTOKOL YAPMALI’
İkincisi; sağlıklı bir yangın söndürme filosu oluşturmazsanız, yangını söndürebilir misiniz? Hakikat tespit ettiğinizi düşünelim, nereden nasıl çıktığını saptadınız. Yangını söndürmek için hazır mısınız, kâfi filonuz var mı? Uçağınız helikopteriniz var mı? Kâfi filonuz yoksa yangını söndüremezsiniz. Son olaylar bize bunu fazlaca net gösterdi. Geçmişte yangın filomuz vardı, Türk Hava Kurumu ile protokol vardı. Uçaklar ve helikopterler yangına anında müdahale ederdi ve söndürürdü. Birçok vakit yangın olduğundan haberimiz bile olmazdı, zira büyümeden söndürülürdü. Muğla- Denizli, Balıkesir- Çanakkale, Adana- Mersin-Kahramanmaraş’ta bir filonun ve keşif yapan uçakların olması gerekiyor. Bu olmadığı takdirde yangın çıktığında ülkemize maliyeti epeyce ağır oluyor.
Ayrıyeten Türk Hava Kurumu ile Orman Genel Müdürlüğü’nün mutlaka, hiç bir şarta bağlı olmaksızın, protokol yapmalı ve bir arada orman yangınlarını söndürme konusunda çalışacaklar. Bu olmadığı taktirde orman yangınlarını söndürme konusunda uzman bir kuruluşu devre dışı bırakıyorsunuz. Niçin devre dışı bırakıyorsunuz? Daima birlikte ağlaşıyoruz. Türk Hava Kurumu’nun kamu ihale yasasının dışına çıkarılması lazım. Bir kamu kuruluşu. Bir Cumhuriyet kurumu. Bir kişi, devletin cumhurbaşkanlığı koltuğunda oturan bir kişi, kendisinin Türk Hava Kurumu’nun onursal lideri olduğunu bilmiyorsa, o kurum hakkında bilgisi yok demektir.
‘THK’YI YOK SAYARSANIZ BU TABLOYLA KARŞILAŞIRSINIZ’
Üçüncüsü işçi ve yetenek açısından kâfi olmayan bir kurum orman yangınlarını söndürebilir mi? Söndüremez, herkes orman yangınlarını söndüremez. Bilgi, birikim, eğitim, deneyim lazım. Hangi ağaçların nerede kesilmesi gerektiğini bilecek. Karşı ateşin nereden yakılması gerektiğini bilecek, alanı daraltacak ve olabildiğince kısa müddette orman yangınlarını denetim altına alacak. Bunu yapabilecek olan eğitimli işçidir, yoksa geçtiğimiz ay yaşadığımız meseleleri yaşarız. Yangın eğitim ve uygulama merkezlerinin oluşması lazım. Yangın söndürme filolarının konuşlanacağı bu üç merkezde, yangın eğitim ve uygulama merkezlerinin de olması lazım.
Yangın olsun olmasın, belediyelerin itfaiyeleri var mı, var? İşçi yangın konusunda eğitim alıyor mu, alıyor? Yangın çıkmasa orayı kapatalım, diyor muyuz? Demiyoruz. Orman yangınları konusunda Türk Hava Kurumu’nu yok sayarsanız, yetişmiş bir kurumu devre dışı bırakırsanız, bu tablo ile karşılaşırsınız. İzmir’de orman yangıları personel eğitim merkezi kapatıldı, geçen yıl. Güya hiç orman yangını olmayacak, bunun garantisi alınmış. Buranın açılması ve köylü ile işbirliği yapılması lazım. Alanı en âlâ bilen orman köylüsü. Vadiyi, yamacı en âlâ bilen orman köylüsü.
‘BU ANAYASAYI TAKMIYORUM DEMEKTİR’
Yanan orman alanlarının yapılaşmaya açılması orman yangılarını nasıl tesirler? Garip bir soru. Orman yangıları oluyor, burayı yapılaşmaya açarsanız, orman yangınlarını lehe mi aleyhe mi büyütür. Yapılaşmaya açarsanız, orman yangınları artar. Akıl var, mantık var. Yanan yerlerin yapılaşmaya açılmayacağı net biçimde Anayasa’da yer almış. Pekala ömrün gerçeği bu biçimde mi, değil. Ormanlar yakılır kıyıda, yerine 5 yıldızlı oteller yapılır. Kim müsaade verir, iktidarda oturanlar. Orman yangınları hemilk öncesinde düzenleme yapıldı, orman vasıflı yapıların turizme açılması konusunda Turizm Bakanı’na yetki verildi. Bu Anayasayı takmıyorum, demektir. Bu burayı yakacağım ve turizme açacağım demektir. Buradan Anayasa Mahkemesi’nde vazife yapan yargıçlara da sesleniyorum. Bu düzenlemenin iptal edilmesi lazım. Biz götüreceğiz ve daima birlikte izleyeceğiz.
Ve bir Türkiye gerçeği, 2019 tarihindeki Sayıştay raporundan bir kısım. Sayıştay, TBMM ismine kontrol yapan bir kurum. 2019 tarihindeki raporun bir kısmını okuyorum: ‘Mevcut sistem ile orman örtüsünde meydana gelen değişikliklerin sayısal olarak tespit edilmesi çok zordur.’ Hangi yıldan bahsediyor? süratle gelişen teknolojinin bu kadar geliştiği bir devirde, hala biz ormandaki değişiklikleri izleyemiyorsak, sorun var ise; orman yangınlarını, fırsatçıları, alan açıp otel yapmak isteyenleri önleyemezsiniz.
‘ORMAN YANGINLARI AKDENİZ HAVZASINI ETKİLEYECEKTİR’
Aklıma takılan beşinci soru, iklim değişikliğinin yarattığı sıkıntılar konusunda memleketler arası iş birliğine gerek var mı? Dünyanın ortak sorunu, en epey etkilenen bölge Akdeniz havzası. Bizim bir milletlerarası iş birliği yapmamız lazım. Havzanın iş birliği yapması lazım. Bunun için davet yapmamız lazım. Bu çağrıyı yapmak en hayli Türkiye’ye yakışır.
Türkiye’yi yönetenlerin bu biçimde bir amacı, gayesi yok; emin olun akıllarına gelmez. Lakin biz sorumlu bir siyasi parti olarak bu çağrıyı yapmasını istiyoruz. Orman Genel Müdürlüğü bu çağrıyı yapmalı. Orman alanlarına karşı Türkiye’nin bir iş birliği konferansı düzenlemesi lazım. Bütün ülkeler gelmeli. Orman yangınları Akdeniz havzasını etkileyecektir, iklim açısından, etraf kirliliği açısından etkileyecektir.”