Kazakistan Cumhurbaşkanı Tokayev’den iş birliği bildirisi

YuvarlakMasa

Global Mod
Global Mod
Kazakistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, Türk Lisanı Konuşan Ülkeler İşbirliği Kurulu 8. Zirvesi’nde konuştu.

Tokayev’in konuşmasından öne çıkanlar şöyleki:

“Saygıdeğer Devlet Başkanları! Sayın Tepe katılımcıları! Bugün İstanbul’da Sizlerle bir ortaya gelmekten şad oldum. Sayın Ekselansları Recep Tayyip Erdoğan’a Anadolu topraklarında göstermiş olduğu misafirperverliğinden dolayı en içten şükran hislerimi sunarım. Bu yıl Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan ve Türkmenistan halkları Bağımsızlıklarının 30. yılını kutlamaktadır. Egemenliğimizin tarihi sayfalarındaki değerli yılını kutluyorum! Biz bu süreçte devletimizin temellerini sağlamlaştırdık, zorlukları aştık. Ülkelerimiz içindeki dostça münasebetleri güçlendirdik. Bu yıl içerisinde iki defa toplandık ve üst seviyede Tepe gerçekleştirdik. Bu, esaslı kardeşliğimizin açık göstergesidir.


‘NEREDE BİRLİK ORADA DİRLİK’

Kazak halkının “Dördü birlik olursa, en doruktaki gayeye ulaşır” atasözü vardır (*Türkçe karşılığı “Nerede birlik, orada dirlik”) Burada toplanan ülkelerin üst seviye temsilcilerinin niyetleri özdendir. Tüm ülkeleri işbirliği yapmaya çağırıyoruz, bu niçinle bugünkü toplantı elbet ortak kökleri ve ortak tarihi olan ülkelerin birliğini güçlendirecektir.

‘KENEŞ’İN BAŞKANLIĞINI TÜRKİYE DEVRALACAK’

İki yıldır Keneş’e faal bir biçimde başkanlık eden Azerbaycan başkanlığına teşekkür ediyorum. Global salgına karşın, Türk devletlerinde yeterli haberler var. Pandemiye karşı ile birlikte uğraş etme ismine acil durum Tepesi yapan birinci ülkelerden bir tanesiydik. Kutsal kent Türkistan, Türk dünyasının manevi başşehri oldu.
Karabağ sorunu da Birleşmiş Milletler sonucuna uygun olarak olumlu çözüldü. Artık başkanlığı Türkiye Cumhuriyeti devralacak. Anadolu ülkesi bu bakılırsavi onurlu bir biçimde yerine getirmesinin ve işbirliğimizi daha da güçlendirmesini temenni ederim.


BUGÜNKÜ TOPLANTININ TEMASI DİJİTAL ÇAĞDA YEŞİL TEKNOLOJİLER VE AKILLI ŞEHİR’

Kıymetli kardeşler! Tüm Türk halkları, derin tarihi kökler ve ortak çıkarlar birleştirmektedir. Biz, birbirimizi her vakit desteklemekteyiz, hürmetimiz da her şeyden özeldir. Bugünkü toplantımız bunun delilidir. Türk Keneşi’nin tesiri ve itibarı her yıl daha da artmaktadır. Bizim Kuruluşu’muz milletlerarası toplumun ilgisini çekmektedir. Türk Dünyasının jeopolitik potansiyeli aktif bir biçimde kullanılmalıdır. Bu hepimiz için önemlidir! Bugünkü görüşmede Türk Keneşi’nin üçüncü taraflarla işbirliğine ait düzenlemeler kabul edilecektir. Bu evrakın günümüzdeki vaktin taleplerine uygun ve çağdaş bir doküman olduğunu düşünüyorum. Gelecekte ortamıza gözlemci ve ortak olarak katılacak ülkelerin Türk Dünyasının kalkınmasına yeni bir ivme kazandıracağına kuşku yoktur.


Kuruluşumuzun dünya çapında hak ettiği yeri bulacağından eminim. Benim ferdî fikrim, kuruluşumuz evvela ekonomik, insani ve çevresel işbirliğine odaklanmalıdır. Sanırım mevkidaşlarım bu niyetime katılıyordur. Tüm dünya güç bir periyottan geçiyor. Büyük ölçekli dönüşümler yaşanmaktadır. Gerginlikler artıyor ve global iktisattaki durum çoğunlukla değişmektedir. İnsani ve etraf meseleleri daha keskin hale gelmektedir. Salgın insanlığa büyük ziyan verdi. Bu zorlukların üstesinden gelmemiz ve sürdürülebilir kalkınma için güçlerimizi birleştirmemiz gerekmektedir. Bugünkü toplantının teması “Dijital çağda yeşil teknolojiler ve akıllı şehirler” olarak belirlendi. Bu en değerli bakılırsavlerden biridir. Bu doğrultuda bir arada çalışırsak başarılı olacağız. Ben sizlerle Kurumun gelecekteki çalışmaları ve evvelari hakkında görüşlerimi paylaşmak istiyorum.


‘PLANLANAN TEDBİRLERLE 2060’A KADAR KARBONDAN KURTULACAĞIZ’

Birinci sıkıntı. Bugün dünya etraf sıkıntılarının tahliline özel kıymet veriyor. Karbon nötrlüğü elde etmek aktüel bir bahis haline geldi. Maden kaynakları insafsızca işletmeyi reddeden ülkelerin sayısı artıyor. Bu sürecin haricinde kalamayız. Sorunu çözmek için tesirli bir yol bulmalıyız. Kazakistan büyük hidrokarbon rezervlerine sahiptir. bir daha de yenilenebilir güç kaynaklarını geliştirmeye devam edeceğiz. Bu bakılırsav, “yeşil ekonomiye” geçiş kavramına yansımaktadır. Planlanan tedbirler, 2060 yılına kadar karbondan kurtulmayı sağlayacaktır. Ayrıyeten önümüzdeki on yıl ortasında sera gazı emisyonlarını %15 oranında azaltacak. Bu kapsamda 2025 yılına kadar 500 bin hektar alana 2 milyar ağaç dikmeyi planlıyoruz. Ayrıyeten ülkemizde yenilenebilir gücün hissesini yüzde 3’e çıkardık. 2030 yılına kadar %15’e çıkaracağız. Bu hedefle Nur-Sultan’da Milletlerarası Yeşil Teknolojiler ve Yatırım Projeleri Merkezi’ni kurduk.

‘HİDROJEN ÜRETİMİ İÇİN BİLİM ADAMLARIMIZ BULUŞUP TECRÜBELERİNİ PAYLAŞABİLİR’

İkinci problem. Artık hidrojen gücünün kıymeti artıyor. Memleketler arası toplum onu yeni bir “temiz” yakıt çeşidi olarak görüyor. Bu sanayinin gelişimi için özel bir merkez oluşturduk ve yenilikleri kullanma tecrübesini incelemeye başladık. Kazakistan, endüstriyel bir yeşil hidrojen kümesi oluşturmak için büyük bir fırsata sahiptir. Ülkemiz kâfi bilimsel potansiyele sahiptir ve yetişmiş eleman yetiştirebiliriz. Bu bağlamda, ülkelerimizin önde gelen araştırma kurumlarını harekete geçirmeyi ve memleketler arası bir konsorsiyum oluşturmayı öneriyorum. Bu yapı, hidrojenin üretimi, depolanması ve taşınması için yeni teknolojilerin geliştirilmesi için gereklidir. Burada bilim adamlarımız buluşabilir ve tecrübe alışverişinde bulunabilirler.

‘SİZİNLE BİRLİKTE HİDROLİK YAPILAR İNŞA ETMEYE HAZIRIZ’

Üçüncü problem. Günümüzde tüm insanlık global ısınma sürecinden tasa duymaktadır. Memleketler arası toplum bu mevzuda acil tedbirler almakla nazaranvlidir. Su ve besin güvenliğinin sağlanması günümüzde şimdiki bir husustur. Buğday yetiştiren ve un üreten birinci on ülke içindeyız. Yılda 7 milyon tona kadar buğday ihraç ediyoruz. Kazakistan, Orta Asya’daki tek tahıl ihracatçısıdır. Lakin ülkemizde buğday üretiminin azalmasını önlemek ve tüm bölgenin besin güvenliğini tehdide atmamak için sınırlılaşan su kaynaklarını verimli kullanmamız gerekiyor. Bu epey kıymetli bir misyondur. Sonuç olarak, bu cins tedbirlerin ülkelerimizin büyümesi ve refahı üzerinde direkt bir tesiri vardır. Bu niçinle sizinle bir arada hidrolik yapılar inşa etmeye hazırız.

‘BÖLGESEL BİR YEŞİL SERMAYE PİYASASI GELİŞTİRMELİYİZ’

Dördüncü problem. Yeşil teknoloji ile ilgili ortak projelerin uygulanması için yeşil sermaye piyasasının geliştirilmesi kıymetlidir. 10 yılda dünya çapındaki yeşil tahvil hacmi 20 kat artarak 2 trilyon dolara ulaştı.
Kazakistan da istikrarlı bir tahvil piyasası geliştirmeye başlamıştır. Bu yıl onun toplam maliyeti 100 milyon doları aştı. Bu çalışma, Astana Memleketler arası Finans Merkezi ve Kazakistan Menkul Değerler Borsası’nda yürütülmektedir. Sizleri bu kuruluşların engin tecrübesinden ve tesirli araçlarından kapsamlı bir biçimde yararlanmaya davet ediyorum. Bölgesel bir yeşil sermaye piyasası geliştirmek bizim çıkarımızadır. Türk ülkelerinin yeşil tahvillerini bu yapılara yerleştirmeye hazırız.

‘AKILLI KENT SİSTEMİMİZ HER İSTİKAMETTEN KAR GETİRDİ, TECRÜBELERİMİZİ AKTARABİLİRİZ’

Beşinci sorun. Bugün dünya nüfusu yaklaşık 8 milyardır. Bunların yüzde 55’i kentte yaşıyor. Birleşmiş Milletler’e bakılırsa, 2050 yılına kadar dünyadaki kentsel nüfusun hissesi yüzde 68’e ulaşacak. Her yıl kentsel alanlarda hizmetlere olan talep artıyor. Global salgın, bu tıp faaliyetlerin uzaktan gerçekleştirilebileceğini göstermiştir. Kazakistan akıllı kent sistemini uygulamaya koydu ve bir dizi projeyi muvaffakiyetle uyguluyor. Bunun kararında, trafik kazalarından kaynaklanan ölümlerin sayısı yüzde 60 oranında azalmıştır. Halka açık yerlerde işlenen hataların sayısı yüzde 70 azaldı. Vergi gelirleri birkaç kat arttı. Kazakistan, dijitalleşme konusunda ulusal bir projeyi kabul etti. Bu proje, kentsel idarede ileri teknolojiyi tanıtmayı amaçlamaktadır. Akıllı kent projeleri çerçevesinde bilişim şirketleri içindeki iş birliğini güçlendirmemiz gerekiyor. Bunun ülkelerimizin ekonomik kalkınmasına da katkı sağlayacağı aşikardır. Kazakistan, dijital muvaffakiyetlerini ihraç etmeye ve akıllı bir kent sistemi inşa etme tecrübesini paylaşmaya hazır.

‘TÜRK TEŞKİLATI ÇAĞDAŞ BİR TEKNOPARK MERKEZİ OLUŞTURMALI’

Altıncı sıkıntı. Yeniliklerin ve teşebbüslerin gelişmesi için uygun şartlar yaratmamız gerekiyor. Bu, bilgi teknolojisi çağının temel ihtiyaçlarından biridir. Sizi Türk Teşkilatının çağdaş bir teknopark merkezinin oluşturulması konusunu değerlendirmeye davet ediyorum. Ayrıyeten, gelecek yıl bilişim alanında çalışan gençlerimizin özel bir forumunu düzenlemeyi öneriyorum. Bu forum BT teşebbüslerinin “Astana Hub” milletlerarası teknoloji parkında organize edilebilir. Bugün orada 560’tan fazla şirket faaliyet gösteriyor. Bunların 55’i yabancı şirketlerdir. Startup’lar son 2,5 yılda 375 milyon dolardan fazla para kazandı. Ayrıyeten yaklaşık 132 milyon dolarlık yatırım getirdi. Genel olarak, “Astana Hub” teknoparkı sıradanleştirilmiş bir vize rejimine sahiptir. Ve orada çalışan şirketler vergiden muaftır. Pahalı Katılımcılar! Bugünkü toplantının yeri hayli özeldir. Biz kardeşlik ilgilerimizin yeni bir periyoduna adım attık! Elbet burada alınacak kıymetli kararlar ve önerilen yeni teşebbüsler tüm Türk Dünyasının kardeşliğini güçlendirecektir.

‘ADNAN MENDERES’İ HÜRMETLE ANIYORUM’

Bugün epey değerli bir tarihi olaydan daha bahsetmek istiyorum. Geçen yüzyılın ortalarında yazgının cilvesi ile, dağı taşı aşarak, büyük zorluklar atlatarak Anadolu topraklarına gelen binlerce Kazak ailesine kucağını açarak “öz kardeşlerim” diye sıcak karşılayan Adnan Menderes’ten bahsetmek istiyorum.
O geçen yüzyılın ellili ve altmışlı senelerında, on yıl boyunca Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı olarak vazife yapmış seçkin bir devlet adamı ve kanaat başkanıydı. Kazakların buraya yerleşmeleri, çalışmaları ve kök salmaları için biroldukca fırsat yaratan değerli şahıs olduğu hiç bir vakit unutamayız. Bu kıymetli buluşmanın gerçekleştiği “Demokrasi ve Özgürlük Adası” da Adnan Menderes’in mukadderatıyla direkt temaslıdır.
Ben Kazakistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı olarak, Kazakistan halkı ismine Adnan Menderes’in ruhunu hürmetle anıyor ve tüm Türk halkına en içten şükranlarımı sunuyorum. Kardeş ülkelerimizin dostluğu ebedi olsun! Teşekkür ederim.