‘Fikir ve üretim üssü olan bir Türkiye hayal ediyoruz’

YuvarlakMasa

Global Mod
Global Mod
Çarşamba günü de dijital siyasetler aksiyon planı lansmanına katıldım. Açıklamalar, sorular, cevaplar… Genel hepimizin alıştığı bir sunum dinleyeceğimi düşünerek tabi… Yanıldım. niye mi?

SEMRA ALKAN

DEVA Partisi Genel Lideri Ali Babacan ve Dijital Dönüşüm ve Teknoloji Siyasetleri Lideri Burak Dalgın’ın sunumlarını izlerken bir orta Apple’ın marka lansmanında üzere hissettim. Sahnenin tasarımı, izleyicilerin sıklıkla gençler olması ve her alanda rahatlık teması… Muhakkak ki art planda önemli emek sarf edilmiş…


‘Fikir ve üretim üssü olan bir Türkiye hayal ediyoruz’ mottosu dikkat cazipti doğrusu… Bir de ‘fikir ve üretim’ kavramlarına ne kadar hasret kaldığımızı belirtmeden olmaz sanırım… Ayrıyeten ne vakittir bu biçimde güler yüzlü bir sunum izlememiştim. Çünkü siyasette asık hızlar normalimiz oldu maalesef…

Sunumda espriler gerisi sıra geldi. Bilhassa Silivri soğuktur başlığında kahkaha sesleri yükseldi. Ve lakin Silivri soğuktur konusunda kahkahalar biraz acı geldi. Kahkahaların bir bıçak yarası üzere canımı acıttığını hissettim. tıpkı vakitte ta derinden… Güya bir orta maviye hasret kalanların çığlıklarının kahkahalara karıştığını hissettim.


Bir de niçinse eski Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın işverenlere ter ortasında kalarak yaptığı sunum geldi aklıma doğrusu… Hala merak ediyorum Albayrak’ın sunumunu en önden izleyen tecrübeli iş adamları Tuncay Özilhan ve Hüsnü Özyeğin o anlarda neler düşündü diye…

Liyakat teriminin ne kadar vazgeçilmez olduğunu düşünmüş olabilirler mi?

Kim bilir?

***

PARLEMENTER SİSTEM GEÇİŞ SÜRECİYLE İLGİLİ BELİRSİZLİK DEVAM EDİYOR

Toplantı daha sonrasında bir küme gazeteci Babacan’a sorular sorduk.

Öncelikle tezkere konusu gündeme geldi. Babacan bu bahiste şunları söylemiş oldu:


“Partimizin yetkili konseylerinde uzun kapsamlı bir kıymetlendirme yaptık. Ortamızda ‘evet’ diyelim diyen de ‘hayır’ı savunan da vardı. Her iki argümanın da haklı tarafları bulunuyordu. Sonunda çekimser kalma sonucu aldık. Ve milletvekilimiz Mustafa Yeneroğlu’na telefon açarak ‘partimizin görüşü bu türlü fakat son karar sizin’ dedim. O da benzeri fikirler ortasındaydı.

Öteki kıymetli bahiste parlamenter sistem süreciyle ilgiliydi.

“Sadece parlamenter sistemle ilgili çalışmanın tamamlanmasının yetmeyeceğini, geçiş süreciyle ilgili çalışmanın da ortaya konması gerektiğini epey önemsiyorum. Şu anda masanın gündeminde geçiş süreci yok.”


Açıkçası geçiş süreci önümüzdeki süreçte en zorlayıcı ve en stratejik hususların başında gelecek kanısındayım. Çünkü şu ana kadar bu hususla ilgili elimizde net bir data yok. Bildiğimiz altı partinin parlamenter sistem konusunda bir masa etrafında çalıştığı… Ki bu hayli olumlu… Geçiş sürecinin nasıl olacağını bilmiyoruz. Belirsizlik kavramı gitgide daha da güçleniyor güya. Ki tüm bu belirsizliklerle birlikte Erdoğan faktörünü de unutmamak gerekiyor.

Babacan’ın küme toplantısında Kemal Kılıçdaroğlu’nun linç manzaralarının izlettirilmesiyle ilgili söylemiş oldukleri:

“Siyasal şiddet bağlamında Sayın Erdoğan’ın yaptıklarını, tavrını ülkemiz ismine tehlikeli buluyorum. Bütün yetkileri aldı, lakin bu bununla birlikte bütün sorumluluğu da üstünde toplamak demek oluyor. Lakin bu sorumluluğun gerektirdiği bir duruş sergilemiyor, sessiz kalıyor. halbuki sorumluluk duyması lazım, sorumluluğuna dair kuvvetli bir sinyal vermesi lazım, kolluk kuvvetlerine bu bildirisinin gitmesi lazım.”

Öbür bir husus da ekonomi… Babacan’ı görüp de iktisat sormadan olmaz sanırım. Bu mevzuda söylemiş oldukleri:

“Şu anki durum 2001 krizinden daha makus değil. Bence Sayın Erdoğan ekonomiyi hâlâ düzelteceğini düşünüyor. Ekonomiyi toparlayıp, seçime o denli gitmek istiyor. Hâlâ zihninde olup çabucak hemen yapmadığı işler var. Sonuna kadar deneyecek. Bu iktidar iş başında olduğu sürece bu ülkenin iktisadı toparlanmaz.” Ayrıyeten Babacan, milletlerarası fonların temsilcileriyle de görüştüklerini belirtti.

On büyükelçi konusunda söylemiş oldukleri:

“Her iki tarafta birbirine onurlu bir çıkış kapısı açmak istedi”

“bu biçimde bir tarz de pek yok. 10 ülkenin büyükelçisi bir ortaya gelip ortak bir açıklama, ortak bir tutum… Bu büyükelçiler makul bir ülke kümesini temsilen de bunu söylemiyorlar. Dense ki örneğin Avrupa Kurulu’na üye ülkelerinin büyükelçileri ya da Avrupa Birliği’nin büyükelçileri ya da D-7, D-8’e üye ülkeler ismine değil, ismini koyamayacağımız bir küme büyükelçi geliyor, bir açıklama yapıyor. Ki bu açıklama sahiden bizim iç problemlerimizle alakalı. Bunun ben tarz olarak son derece kusurlu olduğunu düşünüyorum. Sonuçta bir yanılgı yaptılar. Ve bu öteki kusura niye oldu, büyükelçileri göndereceğiz üzere bir telaffuz de yanılgıydı. daha sonra enteresan bir diplomasi trafiği işledi. Yapılan açıklamaları o ülkeler kendi anlamak istedikleri üzere okudular, Sayın Erdoğan da kendi anlamak istediği üzere okudu. Güya bir daha diplomasiyle iş bir hal yoluna girdi üzere okuyorum. Bilhassa İngilizce açıklamayla Türkçe açıklama içindeki o farklar. O da epeyce enteresan yani. Herkes istediği üzere anlıyor. Bütün bunlar kriz daha da büyümeden çözülsün diye. Bir de her iki tarafta birbirine herbiçimde onurlu bir çıkış kapısı açmak istedi.”

***


Teknoloji alanında bu derece rekabet kızışmışken Amerika, Çin alıp başını gitmişken, şirketlerin trilyon bedelleri havada uçuşurken ve Avrupa bile geride kaldığını düşünürken, Türkiye’nin teknolojide atılımı nasıl yapacağını Burak Dalgın şöyle cevapladı:

“Öncelikle teknoloji alanında Amerika ve Çin’e nazaran Avrupa geri kaldı. Şu an adeta bir kast siteminin oluştuğunu söyleyebiliriz. Dorukta iki tane oyuncu var. Amerika ve Çin… Bunlar ortayı açmış durumda. daha sonrasındaki ikinci ligde Avrupa var. Tahminen Güney Kore, tahminen Tayvan, tahminen Singapur… Bir de öbürleri var. Biz Türkiye olarak öbürleri kümesinin ortasındayız.

Biz bu ligleri olağan takip edersek, bir üst lige çıkalım, daha sonra en üst lige çıkalım diye… bu türlü ilerlemek mümkün değil. Fakat belirli alanlarda bunu yapmak mümkün olabilir. Dünyada konutlara birinci fiber optiği en çok götüren ülke Güney Kore’dir. Bundan 10 sene evvel. Biz de bu tip kesimlere dayanak olursak ya da oyuncular bulabilirsek ilerlemek mümkün. Örneğin, Türkiye’nin birinci milyar dolarlık şirketi oyun kesiminden çıktı. Peak Games firması. Emsal örnekler demek ki çıkabiliyor, kâfi ki girişimciliğin önünü açalım. Yani sıçrama alanlarına yatırım yaparsak, bu alanlardan bu biçimde şirketler çıkabilir. ötürüsıyla Türkiye’deki teşebbüsçü gücüne güveniyoruz. Bu noktada, Avrupa’ya bakılırsa avantajlı olduğumuzu düşünüyorum.”

Babacan’ın bu hususta söylemiş oldukleri:

“Biden idaresi iş başına geldikten daha sonra bilhassa Çin’le alakalar açısından epey değerli stratejik karar aldılar ve teknoloji ve ekonomiyi ulusal güvenlik problemi olarak bundan daha sonra değerlendirecekler. ötürüsıyla sıçrama konusu epey değerli. Bizim her mevzuda ilerleme gayesi koymamız kaynakların gerçek harcanmayacağı manasına gelir. Muhakkak alanları seçmek ve o alanlarda ağırlaşıp, o alanlarda sıçrama modeli geliştirmek değerlidir. Bunun tabi daha gerçekçi olduğunu düşünüyorum.”

Burada şu biçimde bir ekleme yapmak isterim: Türkiye’nin savunma endüstrisindeki teknoloji geliştirme çalışmaları sahiden umut verici. ötürüsıyla savunma endüstrisindeki know-how’ı genele bir manada özel dala yayabilirsek sıçrama konusu biraz daha hızlanabilir. Aslında daima söylenen gelişmelerin evvela askeri alanda olduğu daha sonrasında günlük ömrümüze ulaştığıdır. ötürüsıyla bu alanda Avrupa’ya bakılırsa talihimizin yüksek olduğu kanısındayım.

***

Son periyotta Tesla’nın inanılmaz yükselişi otomotiv pazarında rekabetin kurallarını da değiştirdi. Tabi gözler ister istemez TOGG markasına çevriliyor. Türkiye’nin arabasıyla ilgili Babacan’ın söylemiş oldukleri:

“TOGG markası yerli araba telaffuzuyla çıktı. Bunun tasarımı öbür bir ülkede yapıldı. Farklı farklı komponentler… Her biri başka ülkeden gelen şeyler de oluyor. Lakin bu işin tabiatında var. aslına bakarsan burada yanlış olan yerli, ulusal araba diye ortaya çıkmaktır. Ayrıyeten yerli ulusal telaffuzunun yanında maliyet yapısının yüklü olarak ithal olması niçiniyle gerçek bir telaffuz değildir. Nihayetinde TOGG markasının yeterli sonuçlar vermesini ümit ederiz.”

Bu noktada, maliyet yapısının yüklü olarak ithal olması otomobilin maliyetinin artacağı manasına gelmez mi? Döviz kuru bu türlü devam edecek olursa otomobilin satış fiyatının beklenenden daha yüksek olacağı kararınu da ortaya çıkarabilir.

Aslında elektrikli otomotiv kesimindeki süratli değişimi ve ötürüsıyla TOGG markasının tüm bu değişimlere hangi stratejilerle yanıt vereceği konusunu TOGG Ceo’su Gürcan Karakaş’dan dinlesek ne hoş olur.

***

Sunumda kıymetli gördüğüm başlıklar ise…

Büyük data atağı, Silikon Vadisi’ne büyükelçi atanması, dijital oturma müsaadesi, dijital dönüşüm, teknoloji ve girişimcilik için farklı bir bakanlık kurulması, yapay zeka etik konseyi unsurları ilgi cazipti doğrusu… En dikkatimi çeken de ‘dünyada önde gelen isimlerden oluşan bilim ve teknoloji istişare konseyi kuracağız’ kısmıydı.

Çünkü istişare kavramını o kadar unuttuk ki… O kadar hasret kaldık ki…

Sunum esnasında sorular içinde en aklımda kalan cümle ise…

Napolyon’un ‘para para para’ kelamı yerine data veri bilgi kelamının gelmesi… Aslında bu cümle şu an yaşadığımız değişimi tüm çıplaklığıyla gözler önüne seriyor.

TÜRKİYE TRENİ KAÇIRIYOR MU?

Son devirde hepimizin lisanında moda bir tabir var ya… Benim alanım iktisat, benim alanım dış siyaset benim alanım şu, benim alanım bu… bu biçimde ben de benim alanım ile cümleye başlamak isterim. Lakin biraz farklı açıdan…

Benim alanım teknoloji, bilişim olmadığı için Deva Partisi’nin yarına atılım aksiyon planını yapay zekâ teknolojileri alanında uzman bir arkadaşıma sordum. Çünkü asıl işin mutfağında olan bir kişinin bu aksiyon planı hakkında ne düşündüğünü merak ettim. Ve şunları söylemiş oldu:

“Eylem planından evvel şu anki tabloyla ilgili birkaç kelam etmek isterim. Şayet bu türlü devam edilirse Türkiye’de teknoloji konusunda treni kaçıyoruz. Şu an Türkiye’de teknoloji konusunda yapılanlar bir manada makyaj! esasen ortaya çıkan sayılardan, sonuçlardan da muhakkak… Dünya genelinde rekabet kızıştı. Haliyle rekabet artınca senin daha âlâ bir şeyler yapman gerekiyor. Bu da maliyet manasına geliyor ki şu anda genel manada maliyetler de arttı. Başka taraftan ülkemizin bu ağır havasında işlerin ortaya çıkması, bizim dünyayla rekabet etmemiz epeyce güç, hatta hayal…

Örneğin uzun vadeli araştırma geliştirme projelerine, daha odaklanılmış projelere gereksinim var. Bu ortamda nasıl odaklanacaksınız? Teknolojik bir eser çıkarmak ve bunun küresel bir markaya dönüştürülmesi gerekiyor. En değerlisi uzmanlaşmış takımlara gereksinim var. halbukiki etrafımdaki birden fazla arkadaşım yurtdışına nasıl giderim hesabı ortasında şu an… Ve iş bulan gidiyor. tıpkı vakitte gerisine bile bakmadan gidiyor.

Ve hareket planındaki ayrıntılara bakınca birinci söyleyebileceğim derslerine yeterli çalışmışlar. Hamaset yapmıyorlar. Ayakları yere basan bir plan. Tabi üzerinde daha fazla çalışılabilir mi? Evet. ötürüsıyla kesimden biri olarak bunun kıymetli olduğu kanısındayım. Keşke Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı da aksiyon planından birtakım unsurları süratlice gündemine alsa ve çabucak uygulasa… Ancak sanmıyorum.”