Naci Ağbal’ın Hazine Bakanlığı müşavirliğine atanması, artık aklı başında iktisat siyasetlerine dönüleceği sanısını yarattı ve dövizde aşağıya gerçek bir eğilim ortaya çıktı…
Düşünün ki, hukuken bütünüyle Merkez Bankası’nın yetkisinde olan kur ve faiz siyasetleri konusunda,
Ağbal’ın ismi Merkez Bankası’ndan daha sağlam, daha tesirli oluyor! Ancak atamanın bayağı bir süreç olduğu, Beştepe’de bir siyaset değişikliği olmadığı anlaşılınca kur yükseldi, bilinen yoluna girdi!
Merkez Bankası’nın prestij kaybını görüyor musunuz?! Zira bağımsız iradesiyle değil, Beştepe’nin talimatıyla karar veriyor.
Ağbal niçin bu biçimde bir atamayı kabul eder, nasıl bir ortam ortasındadır, bilmiyorum. Ama bu olay Türkiye’de kurumların ne kadar aşındığını, siyasetlerin ne kadar kişiselleştiğini gösteren örneklerden biridir.
KURUMLARIN ÇÖKÜŞÜ
Türkiye ve bütün ülkeler birfazlaca ekonomik kriz gördü. En tahripkâr kriz kurumların liyakat ve inisiyatif zaafına uğramasıdır. Ekonomik kriz bir türlü aşılır lakin çöken kurumları bir daha gerekli kalite ve yetki ile ayağa kaldırmak o kadar kolay değildir.
Kritik davalarda yargı ne karar verir?.. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın siyasi etkisinin olduğunu, AİHM bile sonucunda yazmaktadır. (App. No: 28749/18, paragraf 172 ve 210)
Kanunda ‘bağımsız’ olduğu yazılan Merkez Bankası ne karar verir?.. Bu hususta da piyasalar Merkez Bankası’ndan epey Erdoğan’ın tutumuna bakıyor…
Dünya Ekonomik Forumu (WEF) 2019 raporunda Türkiye “kontrol ve istikrar” sıralamasında 104. sıraya, “liyakat ve teşvik” sıralamasında 112. sıraya inmiş durumdadır! (sf. 563-564)
Devlet kurumları o hale geldi ki, Alman SWP Enstitüsü, 2021 raporunda “bürokrasi öylesine siyallaştırıldı ki kamu bakılırsavlisi ile parti üyeliği içindeki hudut muğlaklaştı” diye yazıyor. (sf. 18)
Kurumlar bu hale geldiğinde, “kurallar ve kurdumlar” ne ölçüde inanç verir? Ülkeye yatırım gelir mi?.. Gelmiyor aslına bakarsan.
CB SİSTEMİNDE
Kamu nazaranvlisini parti vazifelisi üzere hareket eder hale getiren bir faktör, AK Parti önderi Erdoğan’ın idare anlayışıdır. Daha kıymetlisi, CB sisteminin bu durumu anayasal hale getirmiş olmasıdır.
Latin kültüründen gelen siyaset bilimci Juan Linz’in otuz yıl evvel yazdığı üzere, bu çeşit sistemler “kibirlenme… bir tıp popülizm… muhalefete karşı açıkça husumet… sistemin frenleyici erklerden mahrum kalması… kutuplaşma…” üzere marazlara yol açıyor.
Bu marazların hepsini yaşıyoruz ülkemizde.
Bilhassa, “frenleyici erklerden mahrum kalma” yani kuvvetler ayrılığının ve kamu kurumlarının silikleşmesi…
3 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi, bütün kamu kurumlarında partili cumhurbaşkanına istediği an işçi değiştirme yetkisi verdi. Bu yetkiyledir ki, yirmi ayda dört Merkez Bankası Lideri değiştirildi, Merkez Bankası, tamamiyle “laf dinler” hale geldi.
kararınu anlatmaya gerek yok… Memleketler arası Bloomberg kanalı, Kavcıoğlu’nun piyasaları allak bullak eden son faiz indirimini “Erdoğan’ın Merkez Bankası” (Central Bank of Erdogan) diyerek dünyaya duyurdu.
Ülke idaresinde “kurumsal”ın yerini “şahsi”in almasını yansıtan tipik bir örnektir bu.
EVVEL İKTİSAT VE KURUMLAR
Ak Parti’nin kurumları güçlendiren bir ıslahata yönelmesini beklemek için elimizde hiç bir bilgi yok.
Seçimlerde bir iktidar değişikliği olacaksa, iktidarların dokunamayacağı bir bağımsızlık bugünkü siyasallaştırılmış Merkez Bankası’na mı verilecek?!
Parlamenter sisteme geçmek anayasa değişikliği gerektirir. Meclis’te kâfi sayı bulunsa bile uzun bir müddetçtir. halbuki Türkiye’nin en acil iki önceliği olmalıdır:
• Bir, milyonlara ağır geçim düşünceleri yaşatan ekonomik krizin aşılacağına dair itimat veren bir ekonomik ıslahat programı …
• İki bu ıslahatların teknik ve idari uygulamasını yapacak kurumların “hukuksal rasyonel bürokrasi” prensiplerine nazaran ivedilikle bir daha yapılandırılması. Diğer bir deyişle ferdî sadakate bakılırsa oluşmuş kurumların, liyakat unsuruna bakılırsa düzenlenmesi…
Bu ikisini içermeyen bir iktidar Türkiye’yi düzlüğe çıkaramaz.
CHP başkanı Sayın Kılıçdaroğlu, DÜZGÜN Parti önderi Sayın Akşener ve güçlendirilmiş parlamenter sistemi savunan bütün partilerin sayın önderlerinin dikkatine sunuyorum: Evvel iktisat ve kurumlar reformu…
Düşünün ki, hukuken bütünüyle Merkez Bankası’nın yetkisinde olan kur ve faiz siyasetleri konusunda,
Ağbal’ın ismi Merkez Bankası’ndan daha sağlam, daha tesirli oluyor! Ancak atamanın bayağı bir süreç olduğu, Beştepe’de bir siyaset değişikliği olmadığı anlaşılınca kur yükseldi, bilinen yoluna girdi!
Merkez Bankası’nın prestij kaybını görüyor musunuz?! Zira bağımsız iradesiyle değil, Beştepe’nin talimatıyla karar veriyor.
Ağbal niçin bu biçimde bir atamayı kabul eder, nasıl bir ortam ortasındadır, bilmiyorum. Ama bu olay Türkiye’de kurumların ne kadar aşındığını, siyasetlerin ne kadar kişiselleştiğini gösteren örneklerden biridir.
KURUMLARIN ÇÖKÜŞÜ
Türkiye ve bütün ülkeler birfazlaca ekonomik kriz gördü. En tahripkâr kriz kurumların liyakat ve inisiyatif zaafına uğramasıdır. Ekonomik kriz bir türlü aşılır lakin çöken kurumları bir daha gerekli kalite ve yetki ile ayağa kaldırmak o kadar kolay değildir.
Kritik davalarda yargı ne karar verir?.. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın siyasi etkisinin olduğunu, AİHM bile sonucunda yazmaktadır. (App. No: 28749/18, paragraf 172 ve 210)
Kanunda ‘bağımsız’ olduğu yazılan Merkez Bankası ne karar verir?.. Bu hususta da piyasalar Merkez Bankası’ndan epey Erdoğan’ın tutumuna bakıyor…
Dünya Ekonomik Forumu (WEF) 2019 raporunda Türkiye “kontrol ve istikrar” sıralamasında 104. sıraya, “liyakat ve teşvik” sıralamasında 112. sıraya inmiş durumdadır! (sf. 563-564)
Devlet kurumları o hale geldi ki, Alman SWP Enstitüsü, 2021 raporunda “bürokrasi öylesine siyallaştırıldı ki kamu bakılırsavlisi ile parti üyeliği içindeki hudut muğlaklaştı” diye yazıyor. (sf. 18)
Kurumlar bu hale geldiğinde, “kurallar ve kurdumlar” ne ölçüde inanç verir? Ülkeye yatırım gelir mi?.. Gelmiyor aslına bakarsan.
CB SİSTEMİNDE
Kamu nazaranvlisini parti vazifelisi üzere hareket eder hale getiren bir faktör, AK Parti önderi Erdoğan’ın idare anlayışıdır. Daha kıymetlisi, CB sisteminin bu durumu anayasal hale getirmiş olmasıdır.
Latin kültüründen gelen siyaset bilimci Juan Linz’in otuz yıl evvel yazdığı üzere, bu çeşit sistemler “kibirlenme… bir tıp popülizm… muhalefete karşı açıkça husumet… sistemin frenleyici erklerden mahrum kalması… kutuplaşma…” üzere marazlara yol açıyor.
Bu marazların hepsini yaşıyoruz ülkemizde.
Bilhassa, “frenleyici erklerden mahrum kalma” yani kuvvetler ayrılığının ve kamu kurumlarının silikleşmesi…
3 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi, bütün kamu kurumlarında partili cumhurbaşkanına istediği an işçi değiştirme yetkisi verdi. Bu yetkiyledir ki, yirmi ayda dört Merkez Bankası Lideri değiştirildi, Merkez Bankası, tamamiyle “laf dinler” hale geldi.
kararınu anlatmaya gerek yok… Memleketler arası Bloomberg kanalı, Kavcıoğlu’nun piyasaları allak bullak eden son faiz indirimini “Erdoğan’ın Merkez Bankası” (Central Bank of Erdogan) diyerek dünyaya duyurdu.
Ülke idaresinde “kurumsal”ın yerini “şahsi”in almasını yansıtan tipik bir örnektir bu.
EVVEL İKTİSAT VE KURUMLAR
Ak Parti’nin kurumları güçlendiren bir ıslahata yönelmesini beklemek için elimizde hiç bir bilgi yok.
Seçimlerde bir iktidar değişikliği olacaksa, iktidarların dokunamayacağı bir bağımsızlık bugünkü siyasallaştırılmış Merkez Bankası’na mı verilecek?!
Parlamenter sisteme geçmek anayasa değişikliği gerektirir. Meclis’te kâfi sayı bulunsa bile uzun bir müddetçtir. halbuki Türkiye’nin en acil iki önceliği olmalıdır:
• Bir, milyonlara ağır geçim düşünceleri yaşatan ekonomik krizin aşılacağına dair itimat veren bir ekonomik ıslahat programı …
• İki bu ıslahatların teknik ve idari uygulamasını yapacak kurumların “hukuksal rasyonel bürokrasi” prensiplerine nazaran ivedilikle bir daha yapılandırılması. Diğer bir deyişle ferdî sadakate bakılırsa oluşmuş kurumların, liyakat unsuruna bakılırsa düzenlenmesi…
Bu ikisini içermeyen bir iktidar Türkiye’yi düzlüğe çıkaramaz.
CHP başkanı Sayın Kılıçdaroğlu, DÜZGÜN Parti önderi Sayın Akşener ve güçlendirilmiş parlamenter sistemi savunan bütün partilerin sayın önderlerinin dikkatine sunuyorum: Evvel iktisat ve kurumlar reformu…