Cumhurbaşkanı Erdoğan’la MHP başkanı Devlet Bahçeli içinde CB sistemi konusunda asıllı görüş farkları var.
Bahçeli kendi anayasa taslağında Erdoğan’ın yetkilerini kıymetli ölçüde sınırlıyor, kontrole açıyor. Erdoğan’ın ise buna hiç niyeti yok.
MHP önderi Bahçeli’nin herkeste şaşkınlık yaratan son çıkışını hatırlayalım:
“MHP Cumhur İttifakı’nın bir ortağı olsa da fonksiyonu ve üstlendiği demokratik sorumluluğu muhalefettir, bunun yanı sıra TBMM’de istikrar ve denetleme bakılırsaviyle mesuldür.”
Durup dururken mi yaptı bu çıkışı?..
Bu sualin yanıtı, istikrarsız ve kontrolsüz yetkilerden oluşan CB sisteminde, Bahçeli’nin “kontrol ve denge” vurgusu yapmasıdır.
ERDOĞAN’NIN ‘YETKİ’ TUTKUSU
Saadet Partisi Önderi Temel Karamollaoğlu demokratik bir başkanlık sistemine karşı değil. Otoriter ve kontrolsüz bulduğu CB sistemine ise mutlaka karşı. 6 partinin kuvvetli parlamenter sistem çalışmasına da katılıyor.
Beştepe’deki görüşmesinden daha sonra Karamollaoğlu, açıklamalarında “denetlenmeyen bir başkanlık sistemine dair telaşlarını” anlattığını söylemiş oldu. Odak kavram, denetim!
Ancak Erdoğan “Sistemde revizyon düşünmüyor, hiç.”
Erdoğan’ın düşündüğü tek değişiklik, “yüzde 50+1” koşulu aranmadan en çok oy alan kimsenin Cumhurbaşkanı seçilmesi!.. “50+1 haricinde bugünkü sistemde en ufacık bir sorun görmüyor.”
Erdoğan’ın sistemin işlerliğinden hayli kendi iktidarını öncelediği açık.
Elindeki tartışmasız yetkilerin “dengelenmesini ve denetlenmesini” istemiyor.
Ortağı Bahçeli ise aksini düşünüyor.
BAHÇELİ’NİN İTİRAZLARI
Devlet Bahçeli 4 Mayıs’ta deklare ettiğı anayasa taslağında, her şeydilk evvel, Cumhurbaşkanı yardımcısının sayısının ikiye çıkarılmasını ve halk tarafınca seçilmesini istiyor. Bunun manası, Erdoğan’ın yürütme erkinde “seçilmiş tek kişi” olmaktan çıkarılmasıdır.
Başkanlık sistemlerinde ve CB sisteminde “kabine” yoktur. Ama Bahçeli “Başkanlık kabinesi” diye anayasal bir kurum oluşturuyor… Cumhurbaşkanı Programı’nın da parlamenter hükümet programları üzere gibi “Meclis’e sunulmasını” öngörüyor…
Bunların manası, Cumhurbaşkanı karşısında bakanları bugünkü “sekreter” durumundan çıkarmak, anayasal statü vermek ve Program üzerinde Meclis kontrolü sağlamaktır.
Bugün bir CB Kararnamesi ile bakanlıkları ve idareyi dilediği üzere düzenlemek mümkündür. Merkez Bankası bu yetkiyle bugünkü durumuna düşürüldü…
Bahçeli ise “yönetimin yasallığı” unsurunu hatırlatarak bu keyfiliğe karşı Meclis’i yetkili kılıyor. Memleketler arası andlaşmalardan çekilme ytesirinin Meclis’e ilişkin olmasını da açıkça öngörüyor.
bu biçimde biroldukca revizyon öneriyor. Özeti, “tek kişilik hükûmet”i bir ölçüde sınırlamak ve denetlemektir.
Bahçeli’nin Anayasa Mahkemesi’ni “bir daha yapılandırma” talebi kabul edilemez. Polonya ve Macaristan’ın denediği fazlaca yanlış bir yoldur; bu başka bir konu…
Ancak paha teklifleri bugünkü sistemin ne kadar “kişiselleştiğini” gösteren önemli tespitlerdir. Hatta MHP taslağında CB sisteminin ismi değiştiriliyor, “kurumsallaşmış başkanlık sistemi” deniliyor.
İTTİFAK DAĞILIR MI?
Bugünkü sistem siyaset bilimindeki “tek adam idaresi” (single person rule) sistemidir, Mehmet Uçum’un deyişiyle “tek kişilik hükümet.”
Yol açtığı problemler ortada. Partili cumhurbaşkanı seçildiği 25 Haziran 2018’de dolar, 4 lira 65 kuruştu… Bugün 10 lira!…
Yetki tutkusu bilinen Erdoğan, Bahçeli’nin revizyon teklifini kabul etmeyecektir. Hakikaten “sistemde revizyon düşünmüyor, hiç.”
Beştepe’deki “yeni anayasa” çalışmalarında, “sistemde revizyon düşünmüyor, hiç” bilgisi Bahçeli’ye gelmemiş olabilir mi?
Bahçeli’nin son çıkışına bu açıdan bakıyorum. Bahçeli partisinin nazaranvini “kontrol ve istikrar” kavramıyla tanımlarken belirli ki tekliflerinin kabul edilmesi gerektiği bildirisini veriyor.
Bahçeli’nin tekliflerini Erdoğan kabul etmez. Fakat bu yüzden Cumhur İttifakı da dağılmaz. İttifak’tan vazgeçmek Erdoğan açısından iktidarın kaybıdır!.. Bahçeli ise MHP kongresi sürecinden itibaren niçin bu biçimde bir sisteme dayanak verdiğini izah edemez…
Muhtemelen sistemde kozmetik değişiklik içeren bir metin ortaya koyarlar. Erdoğan ister ki sistemde göstermelik birkaç değişiklik. Bahçeli ister ki kendi yükü yansıtan bir kaç değişiklik…
Doğrusu güçlendirilmiş parlamenter sisteme geçmektir.
Bahçeli kendi anayasa taslağında Erdoğan’ın yetkilerini kıymetli ölçüde sınırlıyor, kontrole açıyor. Erdoğan’ın ise buna hiç niyeti yok.
MHP önderi Bahçeli’nin herkeste şaşkınlık yaratan son çıkışını hatırlayalım:
“MHP Cumhur İttifakı’nın bir ortağı olsa da fonksiyonu ve üstlendiği demokratik sorumluluğu muhalefettir, bunun yanı sıra TBMM’de istikrar ve denetleme bakılırsaviyle mesuldür.”
Durup dururken mi yaptı bu çıkışı?..
Bu sualin yanıtı, istikrarsız ve kontrolsüz yetkilerden oluşan CB sisteminde, Bahçeli’nin “kontrol ve denge” vurgusu yapmasıdır.
ERDOĞAN’NIN ‘YETKİ’ TUTKUSU
Saadet Partisi Önderi Temel Karamollaoğlu demokratik bir başkanlık sistemine karşı değil. Otoriter ve kontrolsüz bulduğu CB sistemine ise mutlaka karşı. 6 partinin kuvvetli parlamenter sistem çalışmasına da katılıyor.
Beştepe’deki görüşmesinden daha sonra Karamollaoğlu, açıklamalarında “denetlenmeyen bir başkanlık sistemine dair telaşlarını” anlattığını söylemiş oldu. Odak kavram, denetim!
Ancak Erdoğan “Sistemde revizyon düşünmüyor, hiç.”
Erdoğan’ın düşündüğü tek değişiklik, “yüzde 50+1” koşulu aranmadan en çok oy alan kimsenin Cumhurbaşkanı seçilmesi!.. “50+1 haricinde bugünkü sistemde en ufacık bir sorun görmüyor.”
Erdoğan’ın sistemin işlerliğinden hayli kendi iktidarını öncelediği açık.
Elindeki tartışmasız yetkilerin “dengelenmesini ve denetlenmesini” istemiyor.
Ortağı Bahçeli ise aksini düşünüyor.
BAHÇELİ’NİN İTİRAZLARI
Devlet Bahçeli 4 Mayıs’ta deklare ettiğı anayasa taslağında, her şeydilk evvel, Cumhurbaşkanı yardımcısının sayısının ikiye çıkarılmasını ve halk tarafınca seçilmesini istiyor. Bunun manası, Erdoğan’ın yürütme erkinde “seçilmiş tek kişi” olmaktan çıkarılmasıdır.
Başkanlık sistemlerinde ve CB sisteminde “kabine” yoktur. Ama Bahçeli “Başkanlık kabinesi” diye anayasal bir kurum oluşturuyor… Cumhurbaşkanı Programı’nın da parlamenter hükümet programları üzere gibi “Meclis’e sunulmasını” öngörüyor…
Bunların manası, Cumhurbaşkanı karşısında bakanları bugünkü “sekreter” durumundan çıkarmak, anayasal statü vermek ve Program üzerinde Meclis kontrolü sağlamaktır.
Bugün bir CB Kararnamesi ile bakanlıkları ve idareyi dilediği üzere düzenlemek mümkündür. Merkez Bankası bu yetkiyle bugünkü durumuna düşürüldü…
Bahçeli ise “yönetimin yasallığı” unsurunu hatırlatarak bu keyfiliğe karşı Meclis’i yetkili kılıyor. Memleketler arası andlaşmalardan çekilme ytesirinin Meclis’e ilişkin olmasını da açıkça öngörüyor.
bu biçimde biroldukca revizyon öneriyor. Özeti, “tek kişilik hükûmet”i bir ölçüde sınırlamak ve denetlemektir.
Bahçeli’nin Anayasa Mahkemesi’ni “bir daha yapılandırma” talebi kabul edilemez. Polonya ve Macaristan’ın denediği fazlaca yanlış bir yoldur; bu başka bir konu…
Ancak paha teklifleri bugünkü sistemin ne kadar “kişiselleştiğini” gösteren önemli tespitlerdir. Hatta MHP taslağında CB sisteminin ismi değiştiriliyor, “kurumsallaşmış başkanlık sistemi” deniliyor.
İTTİFAK DAĞILIR MI?
Bugünkü sistem siyaset bilimindeki “tek adam idaresi” (single person rule) sistemidir, Mehmet Uçum’un deyişiyle “tek kişilik hükümet.”
Yol açtığı problemler ortada. Partili cumhurbaşkanı seçildiği 25 Haziran 2018’de dolar, 4 lira 65 kuruştu… Bugün 10 lira!…
Yetki tutkusu bilinen Erdoğan, Bahçeli’nin revizyon teklifini kabul etmeyecektir. Hakikaten “sistemde revizyon düşünmüyor, hiç.”
Beştepe’deki “yeni anayasa” çalışmalarında, “sistemde revizyon düşünmüyor, hiç” bilgisi Bahçeli’ye gelmemiş olabilir mi?
Bahçeli’nin son çıkışına bu açıdan bakıyorum. Bahçeli partisinin nazaranvini “kontrol ve istikrar” kavramıyla tanımlarken belirli ki tekliflerinin kabul edilmesi gerektiği bildirisini veriyor.
Bahçeli’nin tekliflerini Erdoğan kabul etmez. Fakat bu yüzden Cumhur İttifakı da dağılmaz. İttifak’tan vazgeçmek Erdoğan açısından iktidarın kaybıdır!.. Bahçeli ise MHP kongresi sürecinden itibaren niçin bu biçimde bir sisteme dayanak verdiğini izah edemez…
Muhtemelen sistemde kozmetik değişiklik içeren bir metin ortaya koyarlar. Erdoğan ister ki sistemde göstermelik birkaç değişiklik. Bahçeli ister ki kendi yükü yansıtan bir kaç değişiklik…
Doğrusu güçlendirilmiş parlamenter sisteme geçmektir.