ABD’nin eski Suriye Özel Temsilcisi James Jeffrey, Ortadoğu Araştırmaları Merkezi (ORSAM) tarafınca düzenlenen “Suriye’nin Geleceği: Türkiye ve ABD Perspektifi” başlıklı panelde konuştu.
Jeffrey, Suriye’nin bütün dünya için olağanüstü önemli ve tehlikeli bir husus olduğunu belirterek “Şu anda Ortadoğu’da yaşanan en önemli çatışma. İran, Rusya, ABD, Türkiye ve en azından hava kuvvetleriyle İsrail, Suriye konusuna dahil bulunmakta.” değerlendirmesinde bulundu.
‘TÜRKİYE GÖÇMEN KONUSUNDA ÇOK BÜYÜK GAYRET GÖSTERDİ’
Jeffrey, Suriye’de 12 milyon insanın yerinden edildiğini, bu insanların yaklaşık yarısının yaşadığı Türkiye’nin fazlaca büyük uğraş gösterdiğini belirterek, yaşananların insani bir felaket olduğunu ve global manada da bir meşakkate yol açtığını söz etti.
‘TÜRKİYE’NİN YAPTIĞI BİR HAREKAT daha sonraSINDA DEĞİŞME OLMADI’
Suriye’deki mevcut durumu kıymetlendiren Jeffrey, “3 yıldır aslında donmuş bir çatışma var. Alanda aslında epey fazla bir değişiklik yok. Ne yazık ki trajik olarak birkaç ay evvel birtakım sorunlar oldu. İran, Rusya taraftarı kümeler alanda birtakım çatışmalar yarattılar. Lakin onun haricinde 2018’den beri Türkiye’nin yaptığı bir harekat daha sonrasında durumda bir değişiklik yok.” yorumunda bulundu.
Bölgede yer alan aktörlerin durumlarını pahalandıran Jeffrey, “Esed sıradançe hayatta kalmaya çalışıyor. hiç bir biçimde mutabakata varmıyor. Ülkesine insanların geri dönmesini sağlayacak, paranın akmasını sağlayacak teklifleri kabul etmiyor. İdarede kalmak tek istediği şey. Yıkıntının yöneticisi olmayı tercih ediyor. Ülkeyi bir daha yapılandırmaya karşı.” dedi.
‘RUSYA SURİYE’DEN yaralanmaK İSTİYOR’
Rusya’nın Suriye ve bölge üzerinde epeyce önemli tezleri ve istekleri olduğunu aktaran Jeffrey, bu eğilimin kıymetli ziyanlara niye olabileceğini kaydederek, “Rusya ise daha evvel düşündüğü biçimde ekonomik olarak batmış bir yapıdan yaralanmak istiyor. Orada kendi ordusunun birtakım güçlerini oluşturmak istiyor. Kendisine dost bir idareyle orada var olmak istiyor.” değerlendirmesinde bulundu.
İran’ın Suriye üstündeki gayelerinden de anlatan Jeffrey, Tahran idaresinin Batı sistemine karşı olarak bölgede baskın bir güç olmak isteğine vurgu yaparak Suriye sıkıntısının çözülmemesinin İran’ın bölgedeki talihini artırdığını belirtti.
ABD’nin ise sıkıntıyı 3 farklı düzeyde ele aldığını kaydeden Jeffrey, İran ve Rusya’nın yaptığı savaş hatalarının, kimyasal silah kullanımlarının ve güvenlik sisteminin altüst edilmesinin en üst noktadaki alarm düzeyi olduğunu kaydetti.
Bir daha sonraki düzeyin mevcut insani kriz olduğunu belirten Jeffrey, son olarak İran’ın Suriye’de ikinci bir Lübnan yaratmaya çalıştığına dikkat çekerek, “Lübnan yıkılmış bir devlet. Bir kukla tarafınca yönlendiriliyor. Bunun Suriye’de olmasını istiyorlar.” dedi.
ABD’nin eski Suriye Özel Temsilcisi James Jeffrey
‘TÜRKİYE GÜVENLİK SORUNU niçinİYLE SURİYE’DEN AYRILMIYOR’
Türkiye’nin güvenlik meseleleri niçiniyle bölgeden ayrılmak istemediğini kaydeden Jeffrey, “Türkiye hududu boyunca kendini savunmak durumunda kalıyor. PKK sıkıntısı fazlaca önemli bir sorun. Türkiye’de 3 milyondan fazla mülteci var ve İdlib’de şu an 3 milyon kişi bulunuyor.” halinde konuştu.
Suriye rejimi cephesindeki gelişmeleri kaydeden Jeffrey, “Suriye’de DEAŞ’ın öldürdüğü askerler kelam konusu. Zira Esed bu teröristleri teşvik ediyor, taban hazırlıyor. Suriye idaresi uyuşturucu ticaretini de finanse ediyor. bu türlü kendi askeri kuvvetlerini finansmanını sağlıyor. Ekonomik olarak üstünlük kazanmaya çalışıyor.” sözlerini kullandı.
‘TÜRKİYE OLMAKSIZIN SURİYE’DE BİR TAHLİL OLAMAZ’
ABD’nin Suriye siyasetinin bundan evvelki idaresine kıyasla fazlaca fazla değişmediğini, eski ABD Dışişleri Bakanı John Kerry’nin 6 yıl evvel yapmaya çalıştıklarının devam ettiğini gözlemlediğini kaydeden Jeffrey, “ABD şu anda kayıt altında açık bir biçimde Suriye siyasetini tabir etmiş değil. Benim idareye naçizane tavsiyem bence bu bölge siyaseti açık bir biçimde söz edilmelidir ki öteki tüm ülkeler de durum alabilsinler.” dedi.
Sıkıntının epey boyutlu olarak ele alınarak tahlilin tüm taraflara yarar sağlaması gerektiğini tabir eden Jeffrey,”Türkiye olmaksızın Suriye’de bir tahlil olamaz. Bu da ABD ile Türkiye’nin iş birliğini zarurî hale getiriyor.” dedi.
Panelin açılış konuşmasını yapan ORSAM Lideri Prof. Dr. Ahmet Uysal, Arap Baharı devrinde Suriye toplumunun beklediği ekonomik ve siyasi ıslahatların gerçekleşmediğini söz etti.
Düşme noktasına gelen Suriye rejiminin Lübnan, DEAŞ, İran üzere güçler tarafınca kurtarıldığını belirten Uysal, “Batılı güçler Suriyelileri yüzüstü bıraktı. Bilhassa Obama idaresi kimyasal silahlar üzere teşebbüsleri göz gerisi ettiler. PKK üzere PYD üzere birtakım kısaltmalara sahip oluşumları göz gerisi ettiler. Aslında DEAŞ’ın oluşumuna yer hazırladılar. Ve bütün bu yapılar günün sonunda birbirleriyle çatışmaya başladılar.” değerlendirmesinde bulundu.
Jeffrey, Suriye’nin bütün dünya için olağanüstü önemli ve tehlikeli bir husus olduğunu belirterek “Şu anda Ortadoğu’da yaşanan en önemli çatışma. İran, Rusya, ABD, Türkiye ve en azından hava kuvvetleriyle İsrail, Suriye konusuna dahil bulunmakta.” değerlendirmesinde bulundu.
‘TÜRKİYE GÖÇMEN KONUSUNDA ÇOK BÜYÜK GAYRET GÖSTERDİ’
Jeffrey, Suriye’de 12 milyon insanın yerinden edildiğini, bu insanların yaklaşık yarısının yaşadığı Türkiye’nin fazlaca büyük uğraş gösterdiğini belirterek, yaşananların insani bir felaket olduğunu ve global manada da bir meşakkate yol açtığını söz etti.
‘TÜRKİYE’NİN YAPTIĞI BİR HAREKAT daha sonraSINDA DEĞİŞME OLMADI’
Suriye’deki mevcut durumu kıymetlendiren Jeffrey, “3 yıldır aslında donmuş bir çatışma var. Alanda aslında epey fazla bir değişiklik yok. Ne yazık ki trajik olarak birkaç ay evvel birtakım sorunlar oldu. İran, Rusya taraftarı kümeler alanda birtakım çatışmalar yarattılar. Lakin onun haricinde 2018’den beri Türkiye’nin yaptığı bir harekat daha sonrasında durumda bir değişiklik yok.” yorumunda bulundu.
Bölgede yer alan aktörlerin durumlarını pahalandıran Jeffrey, “Esed sıradançe hayatta kalmaya çalışıyor. hiç bir biçimde mutabakata varmıyor. Ülkesine insanların geri dönmesini sağlayacak, paranın akmasını sağlayacak teklifleri kabul etmiyor. İdarede kalmak tek istediği şey. Yıkıntının yöneticisi olmayı tercih ediyor. Ülkeyi bir daha yapılandırmaya karşı.” dedi.
‘RUSYA SURİYE’DEN yaralanmaK İSTİYOR’
Rusya’nın Suriye ve bölge üzerinde epeyce önemli tezleri ve istekleri olduğunu aktaran Jeffrey, bu eğilimin kıymetli ziyanlara niye olabileceğini kaydederek, “Rusya ise daha evvel düşündüğü biçimde ekonomik olarak batmış bir yapıdan yaralanmak istiyor. Orada kendi ordusunun birtakım güçlerini oluşturmak istiyor. Kendisine dost bir idareyle orada var olmak istiyor.” değerlendirmesinde bulundu.
İran’ın Suriye üstündeki gayelerinden de anlatan Jeffrey, Tahran idaresinin Batı sistemine karşı olarak bölgede baskın bir güç olmak isteğine vurgu yaparak Suriye sıkıntısının çözülmemesinin İran’ın bölgedeki talihini artırdığını belirtti.
ABD’nin ise sıkıntıyı 3 farklı düzeyde ele aldığını kaydeden Jeffrey, İran ve Rusya’nın yaptığı savaş hatalarının, kimyasal silah kullanımlarının ve güvenlik sisteminin altüst edilmesinin en üst noktadaki alarm düzeyi olduğunu kaydetti.
Bir daha sonraki düzeyin mevcut insani kriz olduğunu belirten Jeffrey, son olarak İran’ın Suriye’de ikinci bir Lübnan yaratmaya çalıştığına dikkat çekerek, “Lübnan yıkılmış bir devlet. Bir kukla tarafınca yönlendiriliyor. Bunun Suriye’de olmasını istiyorlar.” dedi.
ABD’nin eski Suriye Özel Temsilcisi James Jeffrey
‘TÜRKİYE GÜVENLİK SORUNU niçinİYLE SURİYE’DEN AYRILMIYOR’
Türkiye’nin güvenlik meseleleri niçiniyle bölgeden ayrılmak istemediğini kaydeden Jeffrey, “Türkiye hududu boyunca kendini savunmak durumunda kalıyor. PKK sıkıntısı fazlaca önemli bir sorun. Türkiye’de 3 milyondan fazla mülteci var ve İdlib’de şu an 3 milyon kişi bulunuyor.” halinde konuştu.
Suriye rejimi cephesindeki gelişmeleri kaydeden Jeffrey, “Suriye’de DEAŞ’ın öldürdüğü askerler kelam konusu. Zira Esed bu teröristleri teşvik ediyor, taban hazırlıyor. Suriye idaresi uyuşturucu ticaretini de finanse ediyor. bu türlü kendi askeri kuvvetlerini finansmanını sağlıyor. Ekonomik olarak üstünlük kazanmaya çalışıyor.” sözlerini kullandı.
‘TÜRKİYE OLMAKSIZIN SURİYE’DE BİR TAHLİL OLAMAZ’
ABD’nin Suriye siyasetinin bundan evvelki idaresine kıyasla fazlaca fazla değişmediğini, eski ABD Dışişleri Bakanı John Kerry’nin 6 yıl evvel yapmaya çalıştıklarının devam ettiğini gözlemlediğini kaydeden Jeffrey, “ABD şu anda kayıt altında açık bir biçimde Suriye siyasetini tabir etmiş değil. Benim idareye naçizane tavsiyem bence bu bölge siyaseti açık bir biçimde söz edilmelidir ki öteki tüm ülkeler de durum alabilsinler.” dedi.
Sıkıntının epey boyutlu olarak ele alınarak tahlilin tüm taraflara yarar sağlaması gerektiğini tabir eden Jeffrey,”Türkiye olmaksızın Suriye’de bir tahlil olamaz. Bu da ABD ile Türkiye’nin iş birliğini zarurî hale getiriyor.” dedi.
Panelin açılış konuşmasını yapan ORSAM Lideri Prof. Dr. Ahmet Uysal, Arap Baharı devrinde Suriye toplumunun beklediği ekonomik ve siyasi ıslahatların gerçekleşmediğini söz etti.
Düşme noktasına gelen Suriye rejiminin Lübnan, DEAŞ, İran üzere güçler tarafınca kurtarıldığını belirten Uysal, “Batılı güçler Suriyelileri yüzüstü bıraktı. Bilhassa Obama idaresi kimyasal silahlar üzere teşebbüsleri göz gerisi ettiler. PKK üzere PYD üzere birtakım kısaltmalara sahip oluşumları göz gerisi ettiler. Aslında DEAŞ’ın oluşumuna yer hazırladılar. Ve bütün bu yapılar günün sonunda birbirleriyle çatışmaya başladılar.” değerlendirmesinde bulundu.