SEDA ÇAKIR
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 22 Kasım’da yapılan Bakanlar Toplantısı’nın akabinde, Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankasının (TCMB) 18 Kasım’daki 100 baz puanlık faiz indirimi daha sonrası Türk Lirası’nın yaşadığı rekor paha kaybına dair konuşurken, “Kurdaki yükselişe bağlı fiyat artışı yatırım, üretim ve istihdamı direkt etkilemez. Kurdaki rekabet gücü yatırım, üretim ve istihdamda artışa niye olur. Ülkemizi çok tuzaktan, badireden nasıl çıkardıysak Allah’ın yardımı ve milletimizin takviyesiyle bu ekonomik Kurtuluş Savaşı’ndan da zaferle çıkartacağız” kelamlarını kaydetti.
Eylül ayından bu yana kesintisiz olarak bedel kaybını sürdüren Türk Lirası, Erdoğan’ın bu açıklaması daha sonrası en sert kayıplarından birini dün yaşadı. Gün içerisinde 2,15 lira yükselen dolar/TL’de bedel kaybı yüzde 18’in üzerine çıktı. Dolar 13,50 ile doruğunu yeniledi, euro/TL de 15,20 ile rekor kırdı.
TANSU ÇİLLER DE ‘EKONOMİK KURTULUŞ SAVAŞI’ DEMİŞTİ
Türkiye bu görünümleri 1990’larda, devrin başbakanı Tansu Çiller’in deklare ettiğı ‘5 Nisan Kararları’ akabinde hayatıştı.
1994 yılında Tansu Çiller başkanlığındaki DYP-SHP hükümeti, faiz oranlarını düşürmek gayesiyle piyasaya yüksek ölçüde para sürmüş lakin yüksek likidite, faizi düşürmek yerine, dövize atağa niye olmuştu. Hükümet, döviz satarak talebi düşüreceğini, paranın borsaya yönleneceğini söylüyordu. Lakin 52 milyon dolarlık hacmi olan borsa, para çekmekte yetersiz kaldı. Bankalar yüksek devalüasyon olacağını beklentisiyle hareket edince piyasaya sürülen döviz, fiyatı düşürmedi tersine artırdı.
Dolar, birkaç ay ortasında 8 bin liradan 42 bin liraya fırladı, 38 bin lirada tutundu. Döviz rezervleri 7 milyar dolar iken Nisan 1994’te 3 milyar dolara düştü.
5 NİSAN KARARLARI
5 Nisan 1994’te hükümet, “enflasyonu süratle düşürmek, TL’de istikrar sağlamak” hedefiyle 5 Nisan Kararları’nı deklare etti.
İstikrarları düzeltmeden faiz oranlarını düşürme uğraşı, faizde epeyce daha yüksek artışla sonuçlandı. Dövize olan talebi kesmek ve kısa periyotlu kamu borçlarını ödeyebilmek için hükümet mayıs ayında yüzde 400 faizli borçlanma kağıtlarını piyasaya sürdü.
Tansu Çiller, doların 10 bin liralardan 39 bin liraya çıktığı devirde ekonomik problemlere karşı aldığı tedbirleri ‘ekonomik Kurtuluş Savaşı’ olarak tanım etti ve ‘ekonomide yapısal değişimin’ temellerinin atılacağını söylemiş oldu.
Çiller’in ‘Ekonomik Kurtuluş Savaşı’ndan’ zaferle çıkalım dediği konuşması 5 Nisan 1994 tarihindeki Milliyet gazetesinde şu biçimde yer aldı:
“senelerdır hiç bir siyasi iktidarın, hiç bir önderin cüret edemediği esaslı ıslahatları biz gerçekleştirdik diyen Çiller konuşmasını şu biçimde sürdürdü:
İktisatta yapısal değişimin temellerini atacağız. Her şeydilk evvel de bir zihniyet ihtilali yapacağız. Bunlar güç kararlardır. Tahminen birinci kademede acı verecektir, fakat öbür dermanı yoktur.
Borç, faiz, döviz kıskacını yok edeceğiz. Türk Lirası’na ulusal paramıza itimat vereceğiz. Size bir davet yapıyorum. Gelin elbirliğiyle, omuz omuza bu savaşı kazanalım. Bugünün kuvvetliklerini yarınki memnun günlerin müjdecisi yapalım. Ekonomik kurtuluş savaşından zaferle çıkalım.”
Lakin alınan kararların bedelini çalışanlar ödedi. Fiyatlar düşürüldü, enflasyon üç basamaklı oldu, memur maaşları donduruldu. Ekonomik krizi durduracağı söylenen paket tam uygulanamadı. Hükümet 8 ay daha sonra 24 Aralık 1995’te erken seçime gitmek zorunda kaldı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 22 Kasım’da yapılan Bakanlar Toplantısı’nın akabinde, Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankasının (TCMB) 18 Kasım’daki 100 baz puanlık faiz indirimi daha sonrası Türk Lirası’nın yaşadığı rekor paha kaybına dair konuşurken, “Kurdaki yükselişe bağlı fiyat artışı yatırım, üretim ve istihdamı direkt etkilemez. Kurdaki rekabet gücü yatırım, üretim ve istihdamda artışa niye olur. Ülkemizi çok tuzaktan, badireden nasıl çıkardıysak Allah’ın yardımı ve milletimizin takviyesiyle bu ekonomik Kurtuluş Savaşı’ndan da zaferle çıkartacağız” kelamlarını kaydetti.
Eylül ayından bu yana kesintisiz olarak bedel kaybını sürdüren Türk Lirası, Erdoğan’ın bu açıklaması daha sonrası en sert kayıplarından birini dün yaşadı. Gün içerisinde 2,15 lira yükselen dolar/TL’de bedel kaybı yüzde 18’in üzerine çıktı. Dolar 13,50 ile doruğunu yeniledi, euro/TL de 15,20 ile rekor kırdı.
TANSU ÇİLLER DE ‘EKONOMİK KURTULUŞ SAVAŞI’ DEMİŞTİ
Türkiye bu görünümleri 1990’larda, devrin başbakanı Tansu Çiller’in deklare ettiğı ‘5 Nisan Kararları’ akabinde hayatıştı.
1994 yılında Tansu Çiller başkanlığındaki DYP-SHP hükümeti, faiz oranlarını düşürmek gayesiyle piyasaya yüksek ölçüde para sürmüş lakin yüksek likidite, faizi düşürmek yerine, dövize atağa niye olmuştu. Hükümet, döviz satarak talebi düşüreceğini, paranın borsaya yönleneceğini söylüyordu. Lakin 52 milyon dolarlık hacmi olan borsa, para çekmekte yetersiz kaldı. Bankalar yüksek devalüasyon olacağını beklentisiyle hareket edince piyasaya sürülen döviz, fiyatı düşürmedi tersine artırdı.
Dolar, birkaç ay ortasında 8 bin liradan 42 bin liraya fırladı, 38 bin lirada tutundu. Döviz rezervleri 7 milyar dolar iken Nisan 1994’te 3 milyar dolara düştü.
5 NİSAN KARARLARI
5 Nisan 1994’te hükümet, “enflasyonu süratle düşürmek, TL’de istikrar sağlamak” hedefiyle 5 Nisan Kararları’nı deklare etti.
İstikrarları düzeltmeden faiz oranlarını düşürme uğraşı, faizde epeyce daha yüksek artışla sonuçlandı. Dövize olan talebi kesmek ve kısa periyotlu kamu borçlarını ödeyebilmek için hükümet mayıs ayında yüzde 400 faizli borçlanma kağıtlarını piyasaya sürdü.
Tansu Çiller, doların 10 bin liralardan 39 bin liraya çıktığı devirde ekonomik problemlere karşı aldığı tedbirleri ‘ekonomik Kurtuluş Savaşı’ olarak tanım etti ve ‘ekonomide yapısal değişimin’ temellerinin atılacağını söylemiş oldu.
Çiller’in ‘Ekonomik Kurtuluş Savaşı’ndan’ zaferle çıkalım dediği konuşması 5 Nisan 1994 tarihindeki Milliyet gazetesinde şu biçimde yer aldı:
“senelerdır hiç bir siyasi iktidarın, hiç bir önderin cüret edemediği esaslı ıslahatları biz gerçekleştirdik diyen Çiller konuşmasını şu biçimde sürdürdü:
İktisatta yapısal değişimin temellerini atacağız. Her şeydilk evvel de bir zihniyet ihtilali yapacağız. Bunlar güç kararlardır. Tahminen birinci kademede acı verecektir, fakat öbür dermanı yoktur.
Borç, faiz, döviz kıskacını yok edeceğiz. Türk Lirası’na ulusal paramıza itimat vereceğiz. Size bir davet yapıyorum. Gelin elbirliğiyle, omuz omuza bu savaşı kazanalım. Bugünün kuvvetliklerini yarınki memnun günlerin müjdecisi yapalım. Ekonomik kurtuluş savaşından zaferle çıkalım.”
Lakin alınan kararların bedelini çalışanlar ödedi. Fiyatlar düşürüldü, enflasyon üç basamaklı oldu, memur maaşları donduruldu. Ekonomik krizi durduracağı söylenen paket tam uygulanamadı. Hükümet 8 ay daha sonra 24 Aralık 1995’te erken seçime gitmek zorunda kaldı.