Ankara’daki ABD, Almanya, Fransa, Hollanda, İsveç, Norveç, Finlandiya, Danimarka, Kanada ve Yeni Zelanda büyükelçilerinin Osman Kavala için ortak bildiri yayımladığını duyar duymaz “Eyvah” dedim, “Osman Kavala’nın aslına bakarsanız yokuşta olan işini güzelce yokuşa sürdürecekler”.
Beraatlık bir evrakla ağırlaştırılmış müebbet mahpusu istenen, beraat edince de yeni suçlamalar marifetiyle tutukluluk hali devam ettirilen Kavala’nın tam dört seneyi bulan hapishane zahmetinin kısa vakitte sona ereceğine dair zayıf ümitler, bu büyükelçiler bildirisiyle yeterlice zayıfladı.
Batılı devletlerin müdahale uğraşlarıyla inada bindirilen işlerde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın hal değiştirmesi fazlaca sıkıntı. (‘Ne alâkası var? Yargı bağımsızdır, ötürüsıyla Erdoğan’ın Kavala konusundaki tutumunun yargıya tesiri kelam konusu olamaz’ diyen var ise, onu Türkiye gerçeğine davet ederim. Kavala aleyhinde konuşa gelen Erdoğan birden ‘Kavala niçin tutuklu yargılanıyor, anlamış değilim’ dese, Kavala’nın tutukluluk hali kaç gün devam edebilir?)
Kahırda olan iktisada yönelik yeni bir darbe veyahut ayrıca önemli yaptırımlar olursa, durum değişebilir natürel.
Erdoğan, ABD’nin ilan ettiği ekonomik savaşın yıkıcı tesirleri üzerine Rahip Brunson konusunda geri adım atmış, “(Ey ABD!) Bu yoksul bu misyonda olduğu sürece o teröristi alamazsınız” dediği Brunson’ın hapishaniçin tahliye edilip ABD’ye dönmesini kabul etmek mecburiyetinde kalmıştı; malum.
Brunson’ın ABD vatandaşı, Kavala’nın ise Türk vatandaşı olması değerli bir detay lakin 10 büyükelçinin bildirisi ve Erdoğan’ın ‘Onları bu ülkede ağırlama lüksümüz yok’ çıkışı ile baş gösteren kriz ağır yaptırımlara niye olursa, bu detayın ehemmiyeti kalmayabilir.
Dışişleri Bakanlığı’na çağrılıp ikazların büyükelçiler -ötürüsıyla ilgili devletler- geri adım atmaya niyetli görünmüyor; aksine “Biz vazifemizi yapıyoruz, yapmayı da sürdüreceğiz. AİHM kararları bağlayıcıdır. Türkiye’ye yükümlülüklerini hatırlatıyoruz. AİHM sonucu gereği Kavala hür bırakılmalı… Kavala özgür bırakılmazsa Türkiye’nin ağır yaptırımlarla müsabakası kaçınılmaz” diyorlar. (Kaynak: https://www.dw.com/tr/kavala-bildirisi-ne-anlama-geliyor/a-59549591 )
***
“Ağır yaptırımlar” bidayette hiç düşünülmemiş -en azından önemli ciddi düşünülmemiş- olabilir. Baştan düşünülmediyse de, 10 büyükelçinin istenmeyen adam (Persona non grata) ilan edilmesiyle “ağır yaptırımlar”a yol açacak bir surece girilebilir. (Belki de bildirinin art planında aslına bakarsan Türkiye’yi “ağır yaptırımlar”la sarsma niyeti yatıyordur. Bildiri, Erdoğan’ın sert yansısı öngörülerek, yaptırımlar için ‘alt yapı’ oluşturmak hedefiyle yayımlanmıştır tahminen de. Öyleyse şayet, 10 büyükelçiyi istenmeyen adam ilan etmek o niyete hizmet eder.)
Türkiye bu adımı atarsa, ilgili ülkelerdeki Türkiye Cumhuriyeti büyükelçileri de istenmeyen adam ilan edilecektir. Bu restleşme, yeni büyükelçi tayinlerini geciktirecek derecede yüksek bir tansiyon oluşturabilir; yüksek tansiyonda ipler bir süreliğine kopabilir ve ağır yaptırımlara gün doğabilir. (Almanya’da hala hükümette olan Hıristiyan Demokrat Birliği ismine federal parlamentonun dışişleri kuruluna başkanlık eden Norbert Röttgen, “İş sahiden büyükelçilerin hudut dışı edilmesi noktasına varırsa, büyükelçi seviyesindeki alakaları sonlandırma sonucu Türkiye’ye ilişkin olmuş olacak” dedi ve o durumda bütün Avrupa Birliği devletlerinin birlikte hareket etmesi gerekeceğini savundu. Dikkat; büyükelçi değiştirmek değil, büyükelçi seviyesindeki bağları sonlandırmak!)
Ağır yaptırım kararları alınmasa bile, “Persona non grata” restleşmesi tek başına ağır yaptırım tesiri yapabilir; dövizdeki yüksek ateşi ayyuka çıkararak Türkiye iktisadını yeterlice zora sokabilir.
Bu risklere niçin girilsin ki?
Ve tıpkı anda 10 devletle münasebetlerin tabana vurması tehlikesi, bunun öteki beklenen komplikasyonları niçin göze alınsın ki?
10 büyükelçiyi istenmeyen adam ilan etmek üzere büyük bir maceraya atılmayı kaçınılmaz kılan bir durumla mı karşı karşıyayız nitekim?
Değiliz.
Reaksiyon göstermenin, karşılık vermenin öbür bin bir yolu var.
Üstelik Erdoğan o büyükelçilere ve ilgili devletlere -olabildiğince ağır konuşarak ve misliyle mukabelenin de ötesine geçerek- diyeceğini dedi aslına bakarsan.
***
Bahsin memleketler arası boyutu bir yana…
Terör, darbe yahut casusluk faaliyeti esnasında suçüstü yakalanmak üzere bir durumu kelam konusu olmayan, FETÖ üyeliği filan da kelam konusu olmayan, hakkında hiç bir mahkumiyet sonucu bulunmayan, hatta beraat sonucu bulunan, hala yargılandığı davalarda da beraat etme ihtimali göz önünde tutulması gereken Kavala’yı tutuklu yargıla(t)maya devam etmekteki ısrar, anlaşılır şey değil.
Dört sene geçti yahu, dört sene!
Lisana kolay.
Bizim lisanımıza kolay lakin Kavala ve yakınlarının lisanına de kolay değil.
***
Büyükelçiler bildirisi krizinin tırman(dırıl)madan bir an evvelden sona erip gündemden düşmesini ve Kavala sıkıntısının demokratik hukuk devleti prensibi çerçevesinde Türkiye’nin kendi iç dinamikleriyle tatlıya bağlanmasına el verecek yeni bir ortamın en kısa vakitte oluşmasını temenni ederim vesselam.
Beraatlık bir evrakla ağırlaştırılmış müebbet mahpusu istenen, beraat edince de yeni suçlamalar marifetiyle tutukluluk hali devam ettirilen Kavala’nın tam dört seneyi bulan hapishane zahmetinin kısa vakitte sona ereceğine dair zayıf ümitler, bu büyükelçiler bildirisiyle yeterlice zayıfladı.
Batılı devletlerin müdahale uğraşlarıyla inada bindirilen işlerde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın hal değiştirmesi fazlaca sıkıntı. (‘Ne alâkası var? Yargı bağımsızdır, ötürüsıyla Erdoğan’ın Kavala konusundaki tutumunun yargıya tesiri kelam konusu olamaz’ diyen var ise, onu Türkiye gerçeğine davet ederim. Kavala aleyhinde konuşa gelen Erdoğan birden ‘Kavala niçin tutuklu yargılanıyor, anlamış değilim’ dese, Kavala’nın tutukluluk hali kaç gün devam edebilir?)
Kahırda olan iktisada yönelik yeni bir darbe veyahut ayrıca önemli yaptırımlar olursa, durum değişebilir natürel.
Erdoğan, ABD’nin ilan ettiği ekonomik savaşın yıkıcı tesirleri üzerine Rahip Brunson konusunda geri adım atmış, “(Ey ABD!) Bu yoksul bu misyonda olduğu sürece o teröristi alamazsınız” dediği Brunson’ın hapishaniçin tahliye edilip ABD’ye dönmesini kabul etmek mecburiyetinde kalmıştı; malum.
Brunson’ın ABD vatandaşı, Kavala’nın ise Türk vatandaşı olması değerli bir detay lakin 10 büyükelçinin bildirisi ve Erdoğan’ın ‘Onları bu ülkede ağırlama lüksümüz yok’ çıkışı ile baş gösteren kriz ağır yaptırımlara niye olursa, bu detayın ehemmiyeti kalmayabilir.
Dışişleri Bakanlığı’na çağrılıp ikazların büyükelçiler -ötürüsıyla ilgili devletler- geri adım atmaya niyetli görünmüyor; aksine “Biz vazifemizi yapıyoruz, yapmayı da sürdüreceğiz. AİHM kararları bağlayıcıdır. Türkiye’ye yükümlülüklerini hatırlatıyoruz. AİHM sonucu gereği Kavala hür bırakılmalı… Kavala özgür bırakılmazsa Türkiye’nin ağır yaptırımlarla müsabakası kaçınılmaz” diyorlar. (Kaynak: https://www.dw.com/tr/kavala-bildirisi-ne-anlama-geliyor/a-59549591 )
***
“Ağır yaptırımlar” bidayette hiç düşünülmemiş -en azından önemli ciddi düşünülmemiş- olabilir. Baştan düşünülmediyse de, 10 büyükelçinin istenmeyen adam (Persona non grata) ilan edilmesiyle “ağır yaptırımlar”a yol açacak bir surece girilebilir. (Belki de bildirinin art planında aslına bakarsan Türkiye’yi “ağır yaptırımlar”la sarsma niyeti yatıyordur. Bildiri, Erdoğan’ın sert yansısı öngörülerek, yaptırımlar için ‘alt yapı’ oluşturmak hedefiyle yayımlanmıştır tahminen de. Öyleyse şayet, 10 büyükelçiyi istenmeyen adam ilan etmek o niyete hizmet eder.)
Türkiye bu adımı atarsa, ilgili ülkelerdeki Türkiye Cumhuriyeti büyükelçileri de istenmeyen adam ilan edilecektir. Bu restleşme, yeni büyükelçi tayinlerini geciktirecek derecede yüksek bir tansiyon oluşturabilir; yüksek tansiyonda ipler bir süreliğine kopabilir ve ağır yaptırımlara gün doğabilir. (Almanya’da hala hükümette olan Hıristiyan Demokrat Birliği ismine federal parlamentonun dışişleri kuruluna başkanlık eden Norbert Röttgen, “İş sahiden büyükelçilerin hudut dışı edilmesi noktasına varırsa, büyükelçi seviyesindeki alakaları sonlandırma sonucu Türkiye’ye ilişkin olmuş olacak” dedi ve o durumda bütün Avrupa Birliği devletlerinin birlikte hareket etmesi gerekeceğini savundu. Dikkat; büyükelçi değiştirmek değil, büyükelçi seviyesindeki bağları sonlandırmak!)
Ağır yaptırım kararları alınmasa bile, “Persona non grata” restleşmesi tek başına ağır yaptırım tesiri yapabilir; dövizdeki yüksek ateşi ayyuka çıkararak Türkiye iktisadını yeterlice zora sokabilir.
Bu risklere niçin girilsin ki?
Ve tıpkı anda 10 devletle münasebetlerin tabana vurması tehlikesi, bunun öteki beklenen komplikasyonları niçin göze alınsın ki?
10 büyükelçiyi istenmeyen adam ilan etmek üzere büyük bir maceraya atılmayı kaçınılmaz kılan bir durumla mı karşı karşıyayız nitekim?
Değiliz.
Reaksiyon göstermenin, karşılık vermenin öbür bin bir yolu var.
Üstelik Erdoğan o büyükelçilere ve ilgili devletlere -olabildiğince ağır konuşarak ve misliyle mukabelenin de ötesine geçerek- diyeceğini dedi aslına bakarsan.
***
Bahsin memleketler arası boyutu bir yana…
Terör, darbe yahut casusluk faaliyeti esnasında suçüstü yakalanmak üzere bir durumu kelam konusu olmayan, FETÖ üyeliği filan da kelam konusu olmayan, hakkında hiç bir mahkumiyet sonucu bulunmayan, hatta beraat sonucu bulunan, hala yargılandığı davalarda da beraat etme ihtimali göz önünde tutulması gereken Kavala’yı tutuklu yargıla(t)maya devam etmekteki ısrar, anlaşılır şey değil.
Dört sene geçti yahu, dört sene!
Lisana kolay.
Bizim lisanımıza kolay lakin Kavala ve yakınlarının lisanına de kolay değil.
***
Büyükelçiler bildirisi krizinin tırman(dırıl)madan bir an evvelden sona erip gündemden düşmesini ve Kavala sıkıntısının demokratik hukuk devleti prensibi çerçevesinde Türkiye’nin kendi iç dinamikleriyle tatlıya bağlanmasına el verecek yeni bir ortamın en kısa vakitte oluşmasını temenni ederim vesselam.