Güneş yeryüzündeki canlılar için en değerli güç deposudur. Tüm canlılar canlılıklarını güneşin ısısına ve ışığına borçludur. Güneş ışığı farklı dalga uzunluklarında elektromanyetik ışınlardan oluşur. Bu ışınlardan Ultraviyole (UV) kısmı deri üstündeki ziyanlı tesirlerden sorumludur. UVB ziyanlı tesirlerin birçoklarından sorumlu iken son senelerda UVA’nın da buna katkıda bulunduğu saptanmıştır. UV’nin deri üstündeki olumsuz tesirleri bilhassa son 50 yılda farkedilmiş ve güneşten nasıl korunulması gerektiği tartışılmaya başlanmıştır. Bu kadar değerli ve gerekli bir güç kaynağından büsbütün korunmak imkansızdır. Bunun yerine güneşten yanlışsız yaralanmaya çalışmak daha yanlışsız bir yaklaşım olacaktır.
Güneşe uzun mühlet maruz kalındığında erken devirde kızarma, içi su dolu kabarcıklar halinde deri yanığı gelişebilir. Bağışıklık sisteminin baskılanmasıyla uçuk enfeksiyonları ve güneşe bağlı çeşitli allerjik tepkiler gözlenebilir. Uzun yıllar güneşe maruz kalındığında ise fotoyaşlanma diye isimlendirilen küçük damar çatlamaları, lekeler, kırışıklıklar, deride gevşeme ve sarkmanın izlendiği erken deri yaşlanması bulguları izlenebilir. Hepsinden değerlisi bu kronik maruziyet çeşitli deri kanserlerin gelişmenini hızlandırmaktadır. Uzun vadeli güneşlenme haricinde solaryum ve bronzlaştırıcı lambalar da bu tesirlere sebep olabilmektedir.
Pekala güneşten hakikat yaralanmak nasıl olur?
UV’nin ziyanlı tesirlerine karşı müdafaa birinci vakit içinderda kıyafet ile sağlanır. Ense ve uzunluğunu da örten uzun kollu, sık dokumalı kıyafetlerin tercih edilmesi ve sapka kullanılması önerilmektedir. Açık ciltli şahıslar, çocuklar, daha evvel deri kanseri geçiren bireyler daha yüksek riske sahiptirler. Bilhassa bu yüksek risk kümelerin UV filtresi olan kıyafet ve şapkaları kullanımı önerilir. Bu mamüllerin etiketinde güneşten muhafaza oranını gösteren UPF (Ultraviolet Protection Factor) kıymeti yazılıdır. Göz ve göz etrafının korunması da unutulmamalı, UV filtreli güneş gözlükleri tercih edilmelidir.
Güneşten koruyucular UV’nin ziyanlı tesirlerinden deriyi muhafazada en tesirli silahlarımızdır. Bu mamüllerin aktifliği SPF (Sun Protection Factor=Güneşten muhafaza faktörü) bedeline dayanır. SPF gözetici olmadan güneşte 10 dakikada pembeleşip kızarıyorsanız SPF 15 kıymetinde bir gözetici kullanıldığında kızarıklığın gelişmesi için geçecek mühlet 150 dakika olacaktır. Deri Kanseri Derneği günlük olarak en az SPF 15 ve üzeri kullanması önerirken, plajda ve açık alanlarda SPF 30 ve üzeri mamüllerin kullanmasını önermektedir.
Güneşten gözetici kullanırken:
Güneşe uzun mühlet maruz kalındığında erken devirde kızarma, içi su dolu kabarcıklar halinde deri yanığı gelişebilir. Bağışıklık sisteminin baskılanmasıyla uçuk enfeksiyonları ve güneşe bağlı çeşitli allerjik tepkiler gözlenebilir. Uzun yıllar güneşe maruz kalındığında ise fotoyaşlanma diye isimlendirilen küçük damar çatlamaları, lekeler, kırışıklıklar, deride gevşeme ve sarkmanın izlendiği erken deri yaşlanması bulguları izlenebilir. Hepsinden değerlisi bu kronik maruziyet çeşitli deri kanserlerin gelişmenini hızlandırmaktadır. Uzun vadeli güneşlenme haricinde solaryum ve bronzlaştırıcı lambalar da bu tesirlere sebep olabilmektedir.
Pekala güneşten hakikat yaralanmak nasıl olur?
UV’nin ziyanlı tesirlerine karşı müdafaa birinci vakit içinderda kıyafet ile sağlanır. Ense ve uzunluğunu da örten uzun kollu, sık dokumalı kıyafetlerin tercih edilmesi ve sapka kullanılması önerilmektedir. Açık ciltli şahıslar, çocuklar, daha evvel deri kanseri geçiren bireyler daha yüksek riske sahiptirler. Bilhassa bu yüksek risk kümelerin UV filtresi olan kıyafet ve şapkaları kullanımı önerilir. Bu mamüllerin etiketinde güneşten muhafaza oranını gösteren UPF (Ultraviolet Protection Factor) kıymeti yazılıdır. Göz ve göz etrafının korunması da unutulmamalı, UV filtreli güneş gözlükleri tercih edilmelidir.
Güneşten koruyucular UV’nin ziyanlı tesirlerinden deriyi muhafazada en tesirli silahlarımızdır. Bu mamüllerin aktifliği SPF (Sun Protection Factor=Güneşten muhafaza faktörü) bedeline dayanır. SPF gözetici olmadan güneşte 10 dakikada pembeleşip kızarıyorsanız SPF 15 kıymetinde bir gözetici kullanıldığında kızarıklığın gelişmesi için geçecek mühlet 150 dakika olacaktır. Deri Kanseri Derneği günlük olarak en az SPF 15 ve üzeri kullanması önerirken, plajda ve açık alanlarda SPF 30 ve üzeri mamüllerin kullanmasını önermektedir.
Güneşten gözetici kullanırken:
Hem UVA birebir vakitte UVB’ye karşı müdafaa sağlayan geniş spektrumlu eserler tercih edilmelidir.
Aktif korunma sağlanması için kâfi ölçüde eser kullanılmalıdır. Bu oran 2mg/cm2’dir. Buna nazaran ortalama bir yetişkinin mayo haricindeki alanlarına yaklaşık 29gr (bir avuç kadar), yüzü için ¼-1/3 tatlı kaşığı kadar uygulanması önerilir. Eser tüm alanlara eşit olarak dağıtılmalıdır.
Yalnızca plajda değil, günlük hayatta, bulutlu havalarda bile koruyucular kullanılmalıdır.
Güneş koruyucuları dışarı çıkmadan 20-30 dakika evvel sürülmeli ve uzun mühlet dışarıda kalınacaksa 3-4 saat orta ile yinelanmalıdır.
Son senelerda suya ve tere sağlam eserler geliştirilmiş olsa da uzun mühlet suda kalındığında eser yinelanmalıdır.
Ovuşturmak, havlu ile silmek etkinliklerini azaltır.
Güneş koruyucular açıldıktan daha sonra 6 ay ortasında tüketilmelidir.
Güneş koruyucuları güneşten 0 korumamaktadır. Bu sebeple sabah 10:00 ile öğlenden daha sonra 16:00 ortasına güneşin direk ışınlarına maruz kalınmamalıdır. Gölgede kalmak gözetici bir tedbirdir. Lakin uzun müddet gölgede kalınıyorsa yansıyan ışınlar niçiniyle güneş hasarı gelişebileceği unutulmamalıdır.
Bebek ve çocuklar güneşe hayli daha hassastır. 6 aydan küçük bebekler direk güneş ışığına temas ettirilmemelidir. Bu yaş kümesinde güneş esirgeyici kullanılması önerilmez. 6 aydan büyük çocuklarda mineral filtreli güneş koruyucular kullanılması ve UPF pahası olan kıyafetlerin giyilmesi önerilmektedir.
Güneş koruyucularının kullanmasın artmasıyla bunları kullanan şahıslarda çeşitli allerjik deri tepkileri gözlenmiştir.