Gebelikte idrar kacrma Hamile kadnlar kacnc aydan itibaren bu sorunu yasayabilirler? Hamilelikte idrar kacrma sikayetinden once genel hatlar ile idrar kacrmadan bahsetmek konunun daha iyi anlaslmasn saglayacaktr. Hamilelik srasnda idrar kacrma kabaca iki sebebe bagl olarak ortaya ckar. Bunlardan birisi tuvalete gidene kadar idrar kacrma ile kendini belli eden "urge inkontinans" digeri oksurme aksrma gibi karn ici basnc artrc hareketlerle ortaya ckan "stres inkontinans" tr. Urge inkontinansdaki faktor idrar torbas adalesinin bir nedenden oturu irite olmasdr. Gebelikte en sk sebep idrar yolu ve mesane enfeksiyonlardr. Stres inkontinanstaki neden ise idrar torbas ile idrar dsarya tasyan yol olan uretra arasnda yer alan sfinkter diye adlandrlan yapnn zorlama karssnda direncli davranamamasdr. Hamilelikte idrar kacrmann nedeni henuz tam olarak bilinememesine karsn pek cok etkenin buna yol acabilecegi dusunuluyor. Bu nedenler nelerdir? Gebeligin ilk uc ay icinde bobrekten gecen ve suzulen kann miktar artmaya baslar. Ikinci uc aynda bu miktar en yuksek seviyelere ulasr. Bobreklerden idrar yapm artar. Bu sk idrara gitmeye, cabuk sksmaya yol acar. Idrar torbas ile buyuyen rahim arasnda anatomik yer degistirmeler meydana gelir. Genisleyen rahim, uzerinde bulunan idrar torbasn da beraberinde yukarya ve geriye dogru ceker. Sfinkterin buna eslik etmesi ile onu yerinde tutan bag dokularnda gerilmeler ortaya ckmaya baslar. Gebelikte progesteron hormonu artar. Bu hormon, basta rahim olmak uzere pek cok organ istirahate ,gevsemeye sevk eder. Ancak progesteron hormonunun arts ile ortaya ckan gevsemeler ayn sekilde sfinkteri yerinde tutan dokularda da gevsemeye neden olur. Artms progesteron ostrojen reseptor saysn azaltr. Bu da urge inkontinansa yol acan onemli faktorlerden biridir. Bu faktor idrar yollar enfeksiyonlaryla birlikte hamilelik doneminde cok sksnca idrar kacrmann en onemli nedenleridir. Kilo faktoru Bunlarn dsnda asr kilolu kadnlarda sfinktere binen yukun artmas bir diger sebeptir. Baz kadnlarda ise yapsal olarak bag dokular gucsuzdur. Daha once 4000 gramn uzerinde bebek doguran kadnlarda bu dogum dikisli bile olsa, idrar kacrma riski daha fazladr. Dogum saysnn artmas, dogru orantl olarak idrar kacrma sikayetinin artmasna neden olur. Bu genel bilgiler sgnda idrar kacrmann belirgin bir gebelik ayndan sonra baslayabilecegini soylemek mumkun degildir. Tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonu olan gebelerde idrar kacrma veya idrar yanmalar gebeligin erken donemlerinde de olabilir. Asr kilolu bir kadnda veya yapsal olarak bag dokusu gucsuzlugu olanlarda oksurme, hapsrma ile idrar kacrma erken donemlerde gorulebilir. Baz kadnlarda ise gebeligin sonuna kadar sk idrara gitme dsnda baska bir sikayet gorulmeyebilir. Tum hamilelerde bu sorun gozleniyor mu? Hamilelerde en sk gorulen sorun sk idrara ckmadr. Neredeyse tum gebelerde gorulur. Sebebi de daha once belirttigim gibi bobreklerden idrar yapmnn artmasdr. Kilosuna dikkat eden daha once hic dogum yapmams, idrar yolu enfeksiyonu gecirmeyen bir gebede hicbir sorun gorulmeyebilir. Hamileyken idrar kacranlarn yapmas gerekenler nelerdir? Oncelikle doktorlarna bu sikayetlerden bahsetmeleri gerekiyor. ABD'de idrar kacrma sikayeti olan kadnlarn yalnzca yuzde 28'i doktora basvuruyor. Ulkemizde bu orann daha az oldugunu dusunuyorum. Bunun sebebi de utanma, cekinme gibi nedenlerle gebelerin oncelikle kendisinden daha deneyimli olanlarla problemlerini paylasmalardr. Toplumda hanmlarn idrar kacrmalar kanksanms oldugu icin de bu sikayetler genellikle normal olarak degerlendirilmektedir. Doktora basvuruldugunda oncelikle idrar kulturu ve antibiyogram yaplarak idrar yolu enfeksiyonlar birinci basamakta elenmelidir. Idrar kacrma bir rahatszlk belirtisi mi? Idrar kacrma idrar kontrolunun henuz gelismedigi cocukluk donemi dsnda hangi yasta olursa olsun normal bir olgu degildir. Gebelikte de normal kabul edilemez. Hamilelikte yasanan bu sorun dogumdan sonra da yasanabilir mi? Hamilelik srasnda ortaya ckan anatomik ve fizyolojik degisikliklerin geri donmesi, bu sorunlarn da gerilmesine neden olur. Bu sure de yaklask 6 haftadr. Genel anlamyla sfinkterdeki hareketlilik diye anlatabilecegim "uretral hipermobilite"ye dogum srasnda ve dogumdan 3-5 gun sonra baklms. Bu olcumde ileri derecede artma olanlarn sonraki hayatlarnda stres inkontinans riskinin daha fazla oldugu tespit edilmistir. Urge inkontinans sikayetleri ise genellikle geri doner. Idrar kacrma ile basvuran kadnlara ne gibi islemler uygulanr? Oncelikle idrar kulturu ve antibiyogram ile enfeksiyon aramas yaplr. Enfeksiyon varsa tedavi edilir. Bundan sonraki basamak, gebe olmayan kadnlarda urodinamik inceleme ile idrar torbasnn fonksiyonlarnn belirlenmesidir. Ancak gebelerde degisen anatomik ve hormonal yap oldugu icin bu inceleme dogum sonras 6. haftaya braklabilir. Bu haftada sikayetler devam ediyorsa tetkik edilir. Gebe olmayanlarda braklacak bir diger inceleme sistoskopi ile uretra ve idrar torbasnn icinin gozle muayenesidir. Bu islem de dogum sonrasna ertelenebilir. Idrar torbas doluyken yaplacak muayene ve bilincli bir sorgulama, idrar kacrma tipini belirlemede yararl olacaktr. Idrar kacrma tipine gore tedavi secimi yaplmaldr. Tedavi sekli nedir? Urge inkontinansda sebep enfeksiyonsa, uygun antibiyotik tedavisi yeterlidir. Progesteron hormonu artsnn yaratttg ostrojen reseptor miktarndaki azalmaya bagl olan inkontinansda lokal olarak uygulanabilen ostrojen kremler fayda saglar. Bunun dsnda iseme egzersizleri hastalara onerilebilir. Stres inkontinans varsa, perine kaslarn calstrc egzersizler sikayetleri etkin bicimde azaltr. Gebeligin son doneminde uretral hipermobilite de ciddi arts tespit edilirse, hicbir sikayet olmasa da perine egzersizleri onemlidir. Dogum sonras 6 hafta sureyle bu egzersizin yaplmas sonraki problemleri engellemede cok faydal olacaktr. Dogum sonrasnda eger sikayetler devam ediyorsa, uygun olan cerrahi veya fiziksel tedavi metodu secilmelidir. Hamilelik srasnda cerrahi tedavi uygulanmamaldr. Dogum sonrasnda da cerrahi tedavi ilk secenek olmamal, oncelikle egzersiz ve fizik tedavi secenekleri denenmelidir. Onemli olan ozellikle stres inkontinansa yol acabilecek risk faktorlerinin azaltlmasdr. Hamilelik doneminde anne asr kilo almssa, seker hastalg varsa, bunun iyi duzenlenmesi, genel hijyen sartlarnn saglanmas, risk faktorlerini azaltacaktr. Dogumun sekli, ileride idrar kacrma sikayetine maruz kalma acsndan onemlidir. Burada normal doguma kars oldugum gibi mesaj alnmasn istemem. Ancak iri bir bebegin dogum srasnda pelvik dokularnn asr gerilmesinin ileride idrar kacrma sikayetine yol acacag pek cok uzman tarafndan ispatlanmstr. Hatta dogumun dikisli dogum denilen epizyotomi ile yaplmas da bu riski azaltmamaktadr. Bebek bas dogum kanalndan gecerken pudental sinir uzerinde belli yerlerde bas yapar. Bu sinir uzerinde yaplan arastrmalarda normal dogumlarn yuzde 60'nda bu sinirde zedelenme oldugu, bunlarn yuzde 60'nn da kalc oldugu ortaya ckmstr. Bu sinirdeki zafiyet ileride idrar ve gaita tutamamaya yol acabilir. Bu nedenle dogum yolunun ve dogumun seklinin (vakum, forseps kullanm) kadnn ilerideki yasants acsndan onemlidir. Idrar kacrma bebegi etkiliyor mu? Genel olarak bebege zarar vermez. Ancak idrar yolu enfeksiyonlar erken dogumlara yol acabilir.