Beş zincir markete 2,7 milyar lira ceza: Kartel niteliğinde mutabakat sağlamışlar

PembePembe

New member
Rekabet Kurumu tarafınca ortalarında A101, BİM, CarrefourSA, Migros’un da bulunduğu toplam 29 teşebbüs ve bir dernek hakkında Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un 4. unsurunun ihlal edilip edilmediğinin tespiti maksadıyla soruşturma başlatılmıştı.

Soruşturma heyetinin yaptığı inceleme ve tespitler kararında 5 zincir market içinde direkt yahut ortak tedarikçiler aracılığıyla dolaylı temaslar yoluyla satış meblağlarının ve fiyat artışlarının uyumunun sağlandığı, piyasanın organize edildiği, artırılan fiyatların rakiplerle eş vakitli raflara yansıtıldığı, kelam konusu marketlerin eserin satış meblağlarının tespiti maksadına sahip topla-dağıt karteli niteliğindeki mutabakatlar yahut uyumlu hareketler yoluyla 4. maddeyi ihlal ettikleri savları üzerine kelamlı savunmaları alınmıştı.

Toplam 16 saat süren kelamlı savunmaların akabinde 29 Ekim 2021’de Rekabet Kurumu soruşturmaya ait son sonucunı vermişti. Karara nazaran BİM’e 958 milyon 129 bin 194 lira, CarrefourSA’ya 142 milyon 469 bin 772 lira, Migros’a 517 milyon 672 bin 762 lira ve A-101’e 646 milyon 582 bin 329 lira olmak üzere 5 zincir markete toplamda 2 milyar 649 milyon 223 bin 94 lira idari para cezası verilmişti.

Rekabet Kurumu Lideri Birol Küle ise 11 Ocak’ta 5 zincir markete verilen idari para cezasının gerekçeli sonucunın yayımlanacağını duyurmuştu. Rekabet Kurumu’nun resmi internet sitesinden “Perakende besin ve paklık eserleri ticareti ile iştigal eden zincir marketler ile bunların tedarikçileri pozisyonunda olan üretici ve toptancı düzeyindeki teşebbüslerin fiyatlama davranışlarının incelenmesi” temalı bir karar yayımlandı.

28 Ekim 2021’den 18 Ocak’a kadar olan 80 günlük müddet içerisinde hazırlanan kararda, Mali Cürümleri Araştırma Kurulu’nun (MASAK) sunduğu zincir marketlerin geriye gerçek fiyat hareketlerinin geometrik ortalamalarının yer aldığı Excel çalışmasından ve zincir marketlerin 2019 Aralık ayından itibaren Türkiye İstatistik Kurumu Başkanlığı (TÜİK) ile paylaştıkları bilgilerden faydalanıldı. Gerekçeli kararda, Türkiye genelinde yaklaşık 10 bin mağazası bulunan A-101, 7 bin 600 mağazası ve eser portföyünde 750 eseri bulunan BİM, 52 vilayette 647 mağazası bulunan CarrefourSA ve 2019 yılında 2 bin 153 mağazaya sahip Migros’un para cezasına nasıl çarptırıldığına dair bilgilerden ve yazışmalardan oluşan kanıtlar yer alıyor.

Kararda, kelam konusu 5 zincir marketin birbirleri ile mesajlaşarak satış fiyatlarının belirlenmesi ve bilgi alışverişinden doğan ihlallere ait 26 tespite yer verildi. Rekabet Kurumu tarafınca sunulan kelam konusu 26 tespit kelamlı savunmada tartışıldı. Buna göre 5 zincir market tarafınca idari para cezasına ait yapılan savunmada, 26 tespitte ele alınan davranışların topla-dağıt üzere kartele işaret etmediği belirtilerek, bir daha satış meblağlarının belirlenmesi olarak sınıflandırılabileceği ya da bilgi değişiminin kelam konusu olabileceği tabir edildi. 5 zincir market, fiyatlarda anlaşılması ile elde edilen satış gelirinin toplam satış gelirinin küçük bir kısmını karşıladığı sebebi öne sürülerek hafifçeletici öge olarak ele alınmasını istedi. Savunmada, olası ihlal savlarının sadece sonlu sayıda eserle bağlantılı olduğu savunularak, ilgili eserlerden elde edilen satış gelirlerinin toplam satış gelirlerinin küçük bir kısmını karşıladığı öne sürüldü. Ayrıyeten savunmada bu durumun göz önüne alınması ile ceza tespiti yapılırken hafifçeletici öge olarak ele alınması gerektiği vurgulandı.

Rekabet Heyeti ise kelam konusu savunmaya karşı 26 tespitte ele alınan hareketlerin satışa sunulan bir epeyce eserin perakende satış fiyatlarının tespiti maksadına sahip, topla-dağıt özelliği sergileyen kartel niteliğinde muahede yahut uyumlu hareketler olduğunu belirtti. Rekabet Konseyi, bundan dolayı tespit edilen ihlallerin bir daha satış fiyatının belirlenmesi yahut bilgi alışverişinden doğan başka ihlaller başlığı altında belirlenmesi gerektiğini vurgulayarak yapılan savunmaya katılmadı. Rekabet Heyeti, elde edilen satış gelirinin 5 zincir marketin cirolarının küçük bir kısmını kapsadığı nedeni öne sürülerek davranışın hafifçeletici öge olarak ele alınmasına kanaat getirdi.

Rekabet Şurası, 5 zincir marketin kartel niteliğinde muahede sağlamasına rağmen savunmada bahsedilen fiyatlarda mutabakat ile elde edilen satış gelirinin toplam satış gelirinin küçük bir kısmını karşıladığı nedeni öne sürülerek hafifçeletici öge olarak ele alınmasını istemesini dikkate alarak, kelam konusu mamüllerin 5 zincir marketin cirolarının küçük bir kısmını temsil etmesi sebebi öne sürülerek hafifçeletici öge olduğuna kanaat getirdi.

Rekabet Kurulunca soruşturma kapsamında yapılan inceleme ve değerlendirmeler çerçevesinde A101, BİM, CarrefourSA, Migros’un satışa sundukları bir epeyce eserin perakende satış meblağlarının tespiti gayesine sahip, topla-dağıt özelliği de sergileyen kartel niteliğindeki mutabakat yahut uyumlu aksiyonlar yoluyla 4054 sayılı Kanun’un 4. hususunu ihlal ettikleri kararına varıldı. Kararda Ceza Yönetmeliği’nin temel para cezasını düzenleyen 5. unsurunun birinci fıkrasına göre temel para cezası hesaplanırken ihlale taraf olan teşebbüslerin Şura tarafınca saptanacak yıllık gayri safi gelirlerinin karteller için yüzde 2’si ile yüzde 4’ü, başka ihlaller için yüzde 0,5’i ile yüzde 3’ü içinde bir oran temel alındığı hatırlatıldı.
Rekabet Kurulu’nun sonucunda 5 zincir marketin perakendecilerin geleceğe dönük meblağları ve fiyat geçiş tarihleri üzere rekabete hassas ayrıntıların paylaşımına aracılık etmesi tarafıyla açıkça perakende satış fiyatlarının tespiti gayesine sahip kartel görünümünde ortaya çıkan mutabakatlar yahut uyumlu aksiyonlar yoluyla 4054 sayılı Kanun’un 4. hususunu ihlal ettiğine karar verildi. İdari para cezası, 5 zincir marketin yıllık gayri safi gelirlerinin yüzde 2’si ile yüzde 4’ü içinde verildi. Buna göre kararda 5 zincir markete verilen toplam 2 milyar 649 milyon 223 bin 94 lira idari para cezası, yıllık gayri safi gelirlerinin yüzde 2’si ile yüzde 4’ü içinde verildi.

“3.45 ve 3.75 olmuş. Çabucak geçiyoruz”

Bir CarrefourSA yetkilisinin taşınabilir aletinden alınan Whatsapp görüşmesinde şunlar konuşuldu:
“CarrefourSA yetkilisi: BİM süt mamüllerinde fiyat geçişi yapmış. Ne kadar olduğunu bir araştırır mısınız?
Bir CarrefourSA çalışanı: Bugün BİM’den fiyat aldırıyorum. Fiyat elime geçtiğinde paylaşırım.
Bir CarrefourSA çalışanı: Benim bildiğim, haftaya salı günü geçecek dün geçmemişti. Her gün nizamlı baktırıyoruz.
CarrefourSA yetklisi: Bugün geçmiş, A101’de bir çalışanın keyfi yerindeydi. Onlar da artık geçiyorlarmış.
Bir CarrefourSA çalışanı: Çabucak yine baktırıyorum. 3.45 ve 3.75 olmuş. Geçiyoruz. Birkaç mağazayı daha denetim ediyoruz.”

Yazışmaların araştırılması kapsamında, “Strategy team” isimli Whatsapp kümesinde bir SAVOLA çalışanı tarafınca bir Migros çalışanı ile yaptığı görüşme ele alındı. Konuşma şöyle:

“Savola çalışanı: Adamlar düşecek, lütfen fiyatı düzeltin.
Migros çalışanı: A-101 4,5 litre 39,95 değil mi? 4 litre parite 35,5 geliyoruz esasen.
Savola çalışanı: Konuşalım. Fiyat geçişi attım. 5 litre ve 4 litreler için A101 ile birlikte organize etmemiz lazım. Cuma kaçta gelelim?

Migros çalışanı: Cuma 15.00 organize edelim.”

“Zam yapacağız, hazırlanıyoruz”

Tıpkı Whatsapp kümesinin öbür gün yapılan bir yazışmada şunlar konuşuldu:


“Bir çalışan: Bugün BİM için son gün. Konfirmasyonu alıp çabucak A-101’i organize etmek lazım. Saat 09.14. 12’ye kadar vaktimiz var. Hallettik mi beyefendiler? Ben takip edemiyorum. Sunumlar vs. Fiyat geçişi var bir daha pazartesiye. Artırım yapacağız. Hazırlanıyoruz. Siz hallettiniz mi son durum? A-101 ve BİM kaç lira oldu?
2 gün daha sonra

Birebir çalışan: BİM satın alma yöneticisi ile konuştuk az evvel. CarrefourSA 5 litre fiyatını 45,95 gönderdi. Gol attınız bize dedi. Ben de ona 4 litre gönderdim. Son konuştuk piyasadan. CarrefourSA 47,95 lira yapacak merak etme dedim. Savola çalışanına ve CarrefourSA Satın Alma Uzmanı’na fiyat geçirmemiz koşul oldu.”